محرم در اقوام و ملل صفحه 25

پیدایش عزاداری رسمی و علنی برای امام حسین علیه السلام از زمان آل بویه شکل گرفت.(1) معزالدوله در سال 352ه . ق دستور داد مردم در روز عاشورا گرد آیند و اظهار حزن کنند. (2)در این روز از مردم خواسته شد که با پوشیدن جامه سیاه، اندوه خود را نشان دهند.(3) در عاشورای سال 352ه . ق نیز گریه و ندبه برای امام حسین علیه السلام و نوحه خوانی و برپایی ماتم برای آن امام برگزار شد.(4) در این روز با آویختن پلاس (پارچه های کهنه و سیاه)، اعلام عزا کردند. در روز عاشورا، مردم و برخی علمای حنفی مانند خواجه علی غزنوی و امام نجم الدین بلعمانی حنفی، سفیانیان را لعن و دستار از سر باز می کردند، نوحه می­خواندند و خاک بر سر می­افشاندند.(5)

ایرانیان در سال 398ه . ق که روز عاشورا هم زمان با عید مهرگان بود، مراسم عید را به تأخیر انداختند.(6) با گذشت تاریخ، هر چه حکومت آل بویه به پایان عمر خود نزدیک می شد و ضعف آن بیشتر می شد، نزاع میان شیعه و سنی نیز افزون تر می شد. بنابراین سلاطین آل بویه می کوشیدند به هر نحو ممکن برگزاری مراسم عاشورا و عید غدیر را که بانی آن بودند، لغو کنند، اما پافشاری شیعیان برای برگزاری مراسم عاشورا ادامه یافت تا اینکه در سال

1- أبو الفرج عبد الرحمان بن علی بن محمد ابن الجوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد عبد القادر عطا و مصطفی عبد القادر عطا، ج14، ص361.
2- کامل شیبی، تشیع و تصوف، ترجمه: قراگزلو، ص 43؛ علی اصغر فقیهی، آل بویه و اوضاع زمان ایشان، ص 467؛ به نقل از: مراء الجنان، ج 3، ص 247.
3- ابن خلدون، العبر، ترجمه: عبد المحمد آیتی، ج2، ص358؛ الذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق: عمر عبد السلام تدمری، ج26، ص 11.
4- المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج 7، ص 15.
5- ابوالمحاسن، النجوم الزاهره، ج 4، ص 218.
6- ابن اثیر عزالدین ابی الحسن، الکامل فی التاریخ، ج 8، ص 326؛ ابی الفلاح عبدالحی ابن العماد الحنبلی، شذرات الذهب، ج3، ص130.