محرم در اقوام و ملل صفحه 34

حرکت شتران با کجاوه به عنوان نمادی از کاروان کربلا و اسرا، نخل گردانی، اطعام و نذری دادن از جمله سنت های مرسوم این شب است. در این میان، عزاداری شام غریبان هیئت کربلایی­های قم و مراسم مشعل­گردانی آنان بسیار بی­نظیر است.

در زمان آیت الله العظمی حائری، روحانیان با سر و پای برهنه، تربت به پیشانی می مالیدند و برخی درحالی که عمامه ­ها را شوریده می ­بستند، در قالب هیئت و دسته از مدرسه رضویه به حرکت در می ­آمدند. در زمان آیت الله العظمی بروجردی نیز حرکت این هیئت از مدرسه فیضیه، آغاز و به حرم مطهر ختم می شد.

روز سیزدهم محرم؛ یعنی سوم عاشورا، در تکیه های مهم شهر، گروهی عزادار با لباس عربی، بیل و کلنگ و کوزه کوچکی بر دوش می ­گرفتند و به تقلید از طایفه بنی اسد، برای دفن هفتاد و دو تن شهید کربلا، در بیرون شهر، نزدیک خاکفرج به مصلی می ­رسیدند، نوحه می خواندند و مردم بر سر و سینه می ­زدند. مراسم عزاداری مردم قم با آیین و آداب خاصی برگزار می­شود که تشریح آن در این پژوهش نمی گنجد. بنابراین، عزیزان را به کتاب های مرتبط با این موضوع ارجاع می­دهیم.(1)

4- خراسان

اشاره

4- خراسان

مردم خراسان با برگزاری مراسم عزاداری به بزرگداشت محرم می پردازند. در ماه محرم، تمام شهرهای خراسان سیاه پوش می شوند و در عزای زید بن علی و یحیی فرزند زید، سوگواری می کنند.(2) آن گاه که از شدت اختناق و وحشت

1- علی اصغر فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ص80؛ عزاداری سنتی شیعیان، ج 2، صص5-164.
2- مقاتل الطالبین، ص108.