- مقدمه 3
- اشاره 5
- فصل اول: کلیات و مفاهیم 5
- محرم 5
- واژگان اصلی 5
- اشاره 5
- اقوام 6
- ملل 6
- عاشورا 7
- واژگان فرعی 7
- اشاره 7
- عزا 8
- روضه 10
- مرثیه 10
- نوحه 11
- تعزیه 11
- عزاداری نوح پیامبر علیه السلام 14
- اشاره 14
- عزاداری آدم پیامبر علیه السلام 14
- پیشینه عزاداری در ماه محرم 14
- عزاداری موسی و خضر علیهما السلام 14
- عزاداری سلیمان علیه السلام 15
- عزاداری اسماعیل علیه السلام 15
- عزاداری حضرت ابراهیم علیه السلام 15
- عزاداری زکریا علیه السلام 16
- عزاداری عیسی علیه السلام 16
- عزاداری بنی هاشم در ماتم سیدالشهدا علیه السلام 17
- پیامبر صلی الله علیه و آله در کربلا 17
- عزاداری حضرت علی علیه السلام در کربلا 17
- عزاداری امام سجاد علیه السلام 18
- سوگواری حضرت فاطمه علیها السلام 18
- عزاداری امام صادق علیه السلام 19
- عزاداری امام محمد باقر علیه السلام 19
- عزاداری امام موسی کاظم علیه السلام 20
- عزاداری امام رضا علیه السلام 20
- عزاداری امام زمان علیه السلام 21
- اشاره 23
- فصل دوم: محرم در اقوام ایرانی 23
- محرم در بین پارسها 28
- اشاره 28
- شیراز 28
- اشاره 28
- اشاره 34
- اشاره 41
- 8 _ اصفهان 44
- اشاره 44
- اشاره 54
- اشاره 59
- اشاره 65
- آیین جغجغه زنی در روستای انجدان 68
- اشاره 69
- اشاره 75
- اشاره 82
- اشاره 82
- 1 _ آذربایجان شرقی 82
- محرم در بین آذری ها 82
- الف. تبریز 83
- ب. مراغه 84
- 2 _ آذربایجان غربی 85
- 3_ اردبیل 91
- اشاره 91
- الف. خلخال 94
- زنجان 95
- کردستان 98
- اشاره 98
- محرم در بین کردها 98
- کرمانشاه 101
- ایلام 102
- اشاره 105
- اشاره 105
- لرستان 105
- محرم در بین لرها 105
- الف. بروجرد 107
- اشاره 110
- خوزستان 110
- کهگیلویه و بویراحمد 110
- الف. دزفول 110
- اشاره 111
- محرم در بین اعراب 111
- اشاره 111
- الف. اهواز 112
- ب. خرمشهر 113
- ج. شوشتر 114
- د. بهبهان 114
- سیستان و بلوچستان 117
- محرم در بین بلوچها 117
- اشاره 117
- اشاره 117
- الف. چابهار 119
- محرم در بین ترکمن ها 120
- اشاره 120
- اشاره 121
- ترکمن صحرا 121
- خراسان شمالی 121
- فصل سوم: محرم در ملل 122
- اشاره 122
- اشاره 123
- بخش اول: محرم در قاره آسیا 123
- عراق 124
- اشاره 124
- الف. کربلا 129
- ب. نجف 130
- ج. کاظمین 131
- د. سامرا 132
- ه. دیالی 133
- ه. ناصریه 133
- و. بصره 134
- اشاره 137
- ج. سرپل 140
- ب. جلال آباد 140
- اشاره 162
- تونس 171
- اشاره 171
- بخش دوم: محرم در قاره افریقا 171
- مصر 172
- مراکش 174
- الجزایر 175
- سنگال 176
- کنیا 177
- سیرالئون 178
- اشاره 180
- انگلستان 180
- بخش سوم: محرم در اروپا 180
- آلبانی 181
- آلمان 185
- بلژیک 186
- پرتغال 187
- دانمارک 187
- بوسنی هرزگوین 187
- رومانی 188
- هلند 188
- اشاره 189
- یونان 189
- بخش چهارم: محرم در قاره امریکا 189
- آمریکا 190
- کانادا 191
- ترینیداد و توباگو 192
- آرژانتین 195
- کلمبیا 195
- کتابنامه 196
آفتاب، حول خیام به عزاداری و نوحه سرایی همراه با سینه زنی و سنج نوازی میپردازند. سپس در وقت اذان مغرب، خیام به آتش کشیده می شود. بسیاری از شیفتگان حضرت سیدالشهدا علیه السلام از خاکستر خیام سوخته شده، ذراتی را به عنوان تبرک برمی دارند.
در سیزدهم محرم، مراسم «علم واچینی» برگزار میشود. در این مراسم، پارچههای علم ها یکی یکی، باز و به شکل زیبایی، و گاهی با عطر و گلاب، معطر و در بقچههایی برای سال دیگر بستهبندی و بایگانی میشود. هنگامی که هیئت در طول دهه به عزاداری میپردازد، مردم نذورات فراوانی هم لابه لای پارچههای علم میبندند که برای عمران و آبادانی مسجد و بقعه هزینه میشود.(1)
13- مرکزی
اشاره
13- مرکزی
محرم در استان مرکزی حال و هوای خاصی دارد و مردم هر شهرستان استان با مراسم مخصوص خود وارد این ماه عزیز میشوند. مردم در این ماه با برپا کردن تکیه ها در کنار خانهها و حسینیهها و مسجدها برای عزاداری دهه محرم آماده میشوند.
لباس مشکی نزد عزاداران حسینی از ارج و منزلتی خاص برخوردار است و مشکی پوشیدن برای امام حسین علیه السلام را لیاقت داشتن فرد و طلبیده شدن فرد برای عزاداری میدانند. ازاین رو، در استان مرکزی مراسم «مشکی پوشان» برگزار می شود.(2)
1- علی محمدپور، مقاله «عاشورا در فرهنگ اقوام ایرانی»، مجله انتظار نوجوان، بهمن 1385، شماره 20، ص 29.
2- عزاداری سنتی شیعیان، ص649.
13- الف. اراک