محرم در اقوام و ملل صفحه 91

هیئت ها و دسته های شهری و روستایی بر این است که در این روز دسته های عزاداری برای زیارت اموات به سوی قبور و مزار شهدا و امام زاده های نزدیک اطراف شهر بروند.(1)

3_ اردبیل

اشاره

3_ اردبیل

مردم اردبیل هر سال با فرار سیدن شهادت مسلم بن عقیل، با تشکیل دسته های شاه حسینی، که در محل به شکل «شاخسه» عنوان می­شد، به استقبال ماه محرم می­روند. تقریباً در این مراسم یک ساعت از شب گذشته، با دستور رئیس شاه حسینی­ها، صف­های عزادارن بسته می­شود و درحالی که حاضران چوبی را مثل شمشیر در دست راست می­گیرند، دست چپ را از پشت بر کمر نفر سمت راست قرار می­دهند و به این طریق صف فشرده و مرتبی می آورند. مردان به صورت دایره بزرگی در کنار هم می ایستند و در پاسخ اشعار و ابیاتی که رئیس دسته با آهنگ می­خواند، همه کلمه شاه حسین را به صورت شاخسه تلفظ می­کنند. اشعار سردسته که بیشتر جنبه حماسی دارد، آمادگی گویندگان را برای فداکاری در راه حضرت حسین بن علی علیه السلام بیان می­دارد و آهنگ هیجان انگیز و حرکت پای افراد نیز با آن موزون است. اجرای این مراسم هم اکنون تا حدودی در اردبیل منسوخ شده است، اما در برخی مناطق قدیمی این مراسم هنوز هم اجرا می­شود.

از مراسم دیگر عزاداری که خاص اردبیل است، «تشت گذاری» در مسجدها و تکایاست. در این مراسم، سه روز مانده به آغاز محرم، تشت گذاری آغاز می­شود و در روز اول، محلات بزرگ تر تشت می گذارند.