400 داستان از مصایب امام علی علیه السلام صفحه 230

341 ) نامه ای به مالک بن حارث اشتر رحمه الله که آن روزها در نصیبین اقامت داشت ، نگاشت که : اما بعد همانا تو از کسانی هستی که من برای بر پایی دین از وی کمک می جویم ، و به پشتیبانی وی تکبر و سرکشی گناهکاران را می شکنم ، و به یاری او مرزهایی را که بیم هجوم دشمن از آنها می رود می بندم . و من پیش از این محمد بن ابی بکر رحمه الله را بر مصر گماردم ، و تنی چند بر وی خروج کردند و چون جوان بود و جنگ ناآزموده کشته شده و به شهادت رسید خدایش رحمت کناد بنابراین به زودی نزد من آی تا در امر مصر تدبیری بیندیشیم ، و یکی از یارانت را که مورد اعتماد و خیر خواه هستند به جایگزینی بر کارهای خودت بگمار .

مالک رضی الله عنه شبیب بن عامر ازدی را به جای خود گمارد و به سوی امیرالمؤ منین ( ع ) روانه گشت تا بر آن حضرت وارد شد ، امام ( ع ) خبر مصر را به وی باز گفت و از احوال اهالی آن جا با خبرش ساخت ، و به او افزود : کسی جز تو برای آن جا شایسته خودت بسنده می کنم از خدا در کارهای مهم یاری جو ، و درشتی را با نرمی به هم بیامیز ، و به تا آن جا که نرمش کارساز است با نرمی رفتار کن ، و هر گاه که جز درشتی چیزی سود نبخشد به سختی و درشتی دست بیاز . مالک

اشتر رضی الله عنه خارج شد و بار و بنه را جمع کرده آماده حرکت به سوی مصر شد ، و امیرالمؤ منین ( ع ) پیشاپیش او نامه ای بدین مضمون به اهل مصر نگاشت :

بسم الله الرحمن الرحیم سلام بر شما ، من به نزد شما خدایی را می ستایم که جز او معبودی نیست ، و از او خواستارم که بر پیامبرش محمد و آل او درود فرستد . همانا من بنده ای از بندگان خدا را به سوی شما فرستادم که در روزهای ترسناک نمی خوابد ، و و در اوقات هراس انگیز از دشمن روی بر نمی تابد ، او از رزمنده ترین بندگان خدا ، و دارای گرامی ترین حسب و شریف ترین آن در میان آنهاست بر نابکاران از سوزش آتش زیان بارتر است ، و دورترین مردم از عار و ننگ است ، و او همان مالک بن حارث اشتر است ، وی بسان شمشیری است که دندانه تیزش و تیزی لبه اش به کندی نگراید ، زود از میدان نگریزد ، و به هنگام رزم با متانت و سنگین است ، اندیشه ای عمیق و ریشه دار و صبر و تحملی نکو دارد ، پس سخنش را بشنوید و امرش را فرمان برید ، پس اگر امر به جنگ داد بجنگید ، و چنان چه به اقامت فرمانتان داد بر جای بمانید ، او جز به دستور من نه اقدامی کند و نه دست بردارد . همانا من شما را در بودن با اشتر به جهت خیر خواهی شما و قوت نفسی که بر دشمنتان پیدا

می کنید بر خویشتن مقدم داشتم ؛ خداوند شما را به هدایت نگهدارد ، و بر لزوم تقوی پایدارتان بدارد ، و ما و شما را به آن چه دوست دارد و می پسندد توفیق بخشد ، و سلام بر شما و رحمت و برکات خداوند بر شما باد .

چون مالک اشتر آماده حرکت به سوی مصر شد ، جاسوسان معاویه در عراق خبر حرکت مالک را به وی نوشتند ، و این مطلب بر معاویه گران آمد چه چشم طمع به مصر دوخته بود ، و خوب می دانست که اگر مالک در آن جا پا نهد مصر از چنگ وی بیرون خواهد رفت ، و نیز مالک در نزد او از محمد بن ابی بکر پر صلابت تر می نمود ، لذا به دهقانی مالیات پرداز که در قلزم سکونت داشت کس فرستاد که علی ( ع ) مالک اشتر را به طرف مصر گسیل داشته و اگر شر او را از سر ما برداری تا زنده هستی مالیات همان ناحیه را به تو خواهم بخشید ، بنابراین هر چه می توانی در قتل او چاره ای بیندیش . سپس معاویه اهل شام را جمع کرد و به آنان گفت : همانا علی اشتر را به سوی مصر فرستاد : همگی گرد آیید تا از خدا بخواهیم شر او را از سر ما کوتاه کند ، سپس دعا کرد و همگی با او دعا کردند .

اشتر به سوی مصر بیرون شد تا به قلزم رسید ، آن دهقان به استقبال او آمد بر وی سلام کرده گفت : من مردی از اهل شام

هستم و برای تو و یارانت از زکات زمینم حقی بر عهده من است ، نزد من فرود آمد آی تا به خدمت تو و یارانت کمر بندم و چهارپایان خود را از علف های این جا بخوران و جزء مالیات من حساب کن .

اشتر در خانه وی فرود آمد و او به رفع نیازهای مالک و یارانش همت گماشت ، و خوراکی را که با عسل مسموم آغشته بود به نزد مالک برد ، و چون مالک از آن بخورد او را در جا کشت . خبر به معاویه رسید ، وی مردم شام را جمع کرد و گفت : مژده باد شما را که خدای تعالی دعایتان را اجابت نمود ، و شر مالک را از شما بازداشت و او را کشت ، همگی با شنیدن این خبر مسرور و به هم مژده می دادند .

چون خبر شهادت اشتر به امیرالمؤ منین ( ع ) رسید آهی برکشید و بسیار افسوس خورد و فرمود : آفرین خدا بر مالک که هر چه داشت از او بود ، او اگر از کوه بود البته بزرگ ترین ستون و صخره آن بود ، و اگر از سنگ بود همانا سنگ سختی بود ، مالکا ! راستی که به خدا سوگند مرگ تو جهانی را ویران ساخت و مویه کنان بر چون تویی باید مویه سر دهند .