راهِ بندگی: شرحی گذرا بر دعاهای روزانه ی ماه رمضان صفحه 9

بسیاری از گناه کاران، پس از انجام گناهان کبیره، چنان ناراحت و پشیمان هستند که باور نمی کنند راه بازگشتی دارند. آنان می پرسند: آیا به راستی گناهان ما قابل بخشایش است؟ آیا برای ما راهی به سوی خدا باز است؟ آیا پلی در پشت سر ما وجود دارد که ویران نشده باشد؟ این آیات به همه ی آنان نوید می دهد که راه به روی همه ی شما باز است. باید دانست توبه از گناه، افزون بر آثار و برکات معنوی، مواهب ظاهری دنیا را نیز متوجه انسان می سازد، عمران و آبادی می آفریند و مایه ی طول عمر و بهره گیری از مواهب حیات می شود.

امام صادق(ع) می فرمایند:

همانا خدای عز و جل به توبه ی بنده ی مؤمنش _ هنگامی که توبه کند _ شاد می شود، چنان که یکی از شما هنگامی که گم شده ی خود را پیدا کند، شاد می شود.(1)

شرح دعای روز دوم

شرح دعای روز دوم

خدایا! مرا در چنین روزی به آن چه موجب رضای توست، نزدیک گردان.

در این فراز، خشنودی و غضب خداوند متعال، معیار و ملاک عمل و سعادت و شقاوت آدمی قرار گرفته است. پس باید دید عوامل ایجاد رضایت معبود چیست؟

از اعمالی که می توان به عنوان عوامل رضایت خداوند برشمرد، عمل صالح، حق طلبی، ایثار، اخلاص، انفاق، صدقه، طاعت و عبادت است. خشم او نیز با اعمالی هم چون نافرمانی، کینه توزی، بدخواهی، سوء نیت، حسد، غیبت، احتکار، زراندوزی، گران فروشی، کم کاری، حرام خواری، ستم و حق کشی پدیدار می شود. قرآن کریم در آیه ی 16 سوره ی مائده به کسانی که در راه به دست آوردن رضای خدا گام بر می دارند، نوید می دهد که در پرتو قرآن، سه نعمت بزرگ به آنان داده می شود:

1 _ هدایت به جاده های سلامت؛ سلامت فرد، سلامت اجتماع، سلامت روح و جان، سلامت خانواده و سلامت اخلاق.

2 _ رهایی از ظلمت های کفر و بی دینی و رسیدن نور ایمان.

3 _ هدایت به جاده ی مستقیم زندگی.

از نظر اسلام، نعمتی از این بالاتر نیست که معبود، مولا و خالق انسان، از او خشنود باشد، به همین دلیل در آیه ی 119 سوره ی مائده، پس از آن که نعمت بهشت جاویدان را برای بندگان خاص خدا بیان می کند، می فرماید:

رَضِیَ اللّهُ عَنْهُم و رَضُوا عَنْهُ ذلِکَ الْفُوزُ العَظیم؛

خداوند از آنان، خشنود و آنان نیز از او خشنود خواهند بود و این فوز عظیم و رستگاری بزرگی است.

البته باید دانست که مقام رضایت پروردگار را درجه و جایگاه خاصی است که هر کسی، توان دسترسی به آن را ندارد. خداوند متعال در قرآن کریم درباره ی این مقام رفیع می فرماید:

وَ رِضْوانُ مِنَ اللّهِ اَکْبَر

رضایت و خشنودی خدا که نصیب مؤمنان راستین می شود، از همه برتر و بزرگ تر است.(2)

هیچ کس نمی تواند آن لذت معنوی و احساس روحانی را که آدمی هنگام خشنودی خداوند، به دست می آورد، توصیف کند. به گفته ی بعضی مفسران، حتی گوشه ای از این لذت روحانی از همه ی بهشت و نعمت ها و مواهب گوناگون و بی پایانش، برتر و بالاتر است.

خشنودی خالق و معبود، در گروی زیر پا نهادن بسیاری از هوس ها و گذشتن از خواسته های نفسانی است و این طریق، سالکی را می طلبد که آماده ی محاسبه، مراقبه و ریاضت های طولانی و شرعی باشد.