شهد بندگی صفحه 119

در چنین حال است که اگر توجه ذاکر به ذکر مصروف شود، همان ذکر، حجاب جان او می گردد و این حال، همان است که در عرف عارفان، به «فنا» تعبیر می شود و آن است تمام منظور و منظور تمام و کمال مطلوب از ذکر حضرت باری تعالی. در چهار مرتبه ذکر، مرحله چهارمین لُبّ لباب است و سه مرتبه دیگر همه قشرند و فضیلت شان در آن است که راهی به سوی حصول مرتبه چهارم باشند.

روایت شده است که مجاشع از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید: طریق ذکر خداوند کدام است؟ فرمود: «نسیان النفس»؛ یعنی آنکه بنده خدا، خود را فراموش کند.

ابوسعید ابوالخیر رحمه الله در پیروی از سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گوید: «ذکر، فراموش کردن همه چیز جز پروردگار عالم است».

می نخوردی، سخن از باده و از جام بگو

یا به دل یا به زبان، حرفی از آن نام بگو

از زبان گوی به دل، باز ز دل گو به زبان

هر دو چون گشت یکی، با همه اندام بگو

تا به هوش و خردی لبْ به لبْ جام بنه

چون شدی مست، ز مستی سر هر بام بگو

حاج میرزا حبیب الله خراسانی

ذکر مقبول

ذاکر یار بایستی که هنگام ذکر متوجه دوست باشد و با یاد او و در راه رضای او به ذکرش بنشیند و مشغول گردد؛ چنان که روایت شده: «سه چیز را نزد پروردگار، قدر بال پشه ای ارزش نیست: نمازی که صرفاً بر حسب اقتضای