مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 176

دفع تعارض ها

ابن حجر هیتمی مکّی درصدد مناقشه حدیث برآمده و مضمون آن را در شأن ابوبکر و عمر و عثمان نیز آورده است. او از کتاب «فردوس» این گونه نقل می کند: «أنا مدینه العلم و ابوبکر اساسها و عمر حیطانها و عثمان سقفها و علیّ بابها»؛(1) «من شهر علم، و ابوبکر اساس آن، و عمر دیوارهای آن و عثمان سقف آن و علی دروازه آن است.»

پاسخ

اوّلاً: هیچ کس شک در ضعف این روایت ندارد. و حتّی خود ابن حجر با وجود آن که این حدیث را در «صواعق المحرقه» نقل کرده ولی در کتاب «الفتاوی الحدیثیه» آن را تضعیف نموده است.(2)

عجولی در «کشف الخفاء» می گوید: «دیلمی این حدیث را بدون سند و به طور مرفوع از ابن مسعود نقل کرده است».(3)

سید محمد درویش می گوید: «حدیث "انا مدینه العلم و ابوبکر اساسها و عمر حیطانها" سزاوار نیست که در کتب علم نوشته شود؛ خصوصاً از ابن حجر هیتمی...».(4)

ذهبی در ترجمه اسماعیل بن علی بن مثنی استرآبادی، واعظ کذّاب می گوید: «او هنگامی در دمشق مردم را موعظه می کرد. شخصی به نزد او آمد و از او درباره حدیث "انا مدینه العلم و علی بابها" پرسید؟ او گفت: این مختصر حدیث است و اصل آن این گونه می باشد: "أنا مدینه العلم وابوبکر اساسها وعمر حیطانها وعثمان سقفها وعلی بابها" مردم از او خواستند تا سند خود را در این حدیث ذکر کند، او گفت: بعداً می گویم».(5)

ثانیاً: اسماعیل بن علی بن مثنی استرآبادی به تصریح ذهبی کذاب است. و سمعانی در کتاب «الانساب» در شرح حال او می گوید: «او کذّاب فرزند کذّاب است».(6)

1- 618. صواعق المحرقه، ص 34.
2- 619. الفتاوی الحدیثیه، ص 269.
3- 620. کشف الخفاء، ج 1، ص 204 ؛ الفردوس بمأثور الخطاب، ج 1، ص 43، ص 105.
4- 621. اسنی المطالب، ص 137، ح 391.
5- 622. لسان المیزان، ج 1، ص 422.
6- 623. الانساب، ترجمه اسماعیل بن علی بن مثنی.