مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 264

شده است.(1) و ذهبی او را به طور صریح رافضی می داند.(2) در عین حال روایاتش در سنن نسائی،(3) و سنن ابن ماجه،(4) و سنن ترمذی(5) آمده است.

- ابوحمزه ثمالی (150 ه.ق)

ابن حجر و سلیمانی او را از رافضه دانسته اند،(6) ولی در عین حال روایاتش در صحیح ترمذی آمده است.(7)

- ابوعبداللَّه جدلی

یحیی بن معین او را توثیق کرده است.(8) ذهبی او را شیعی و دارای بغض به خلفا معرفی کرده است.(9) ولی احمد او را توثیق نموده است ابن قتیبه او را در بین اسامی غالیان از رافضه ذکر کرده است.(10) در عین حال روایاتش در سنن ابوداوود،(11) و سنن ترمذی وارد شده است.

2 - فهرست شناسی دقیق

یکی از کارهای بسیار ظریف و ضروری که نزد فقهای شیعه بیش از اهل سنت رواج داشته و دارد، مسئله فهرست شناسی است. از آن جا که اصحاب هر یک از امامان شیعه بر خلاف اهل سنت، به تشویق ائمه، روایات را مکتوب می داشتند، لذا در عصر آنان چهارصد کتاب از روایات، در بخش های مختلف جمع آوری شد، تا این که به دست صاحبان کتب اربعه رسید و از میان آن احادیث، این کتاب های حدیثی را تدوین نمودند.

در طول تاریخ تدوین حدیث شیعه، علما و فقهای شیعه برای اطمینان به احادیث

1- 1063. تقریب التهذیب، ج 2، ص 384.
2- 1064. میزان الاعتدال، ج 4، ص 479، رقم 9903.
3- 1065. سنن نسائی، به نقل از تهذیب الکمال، ج 32، ص 507.
4- 1066. سنن ابن ماجه، ج 1، ص 120، کتاب الطهاره و سننها، ح 333.
5- 1067. سنن ترمذی، ج 4، ص 562، ح 2325.
6- 1068. تقریب التهذیب، ج 1، ص 116، رقم 9؛ میزان الاعتدال، ج 1، ص 363، رقم 1358.
7- 1069. سنن ترمذی، ج 3، ص 48، ح 659.
8- 1070. تهذیب الکمال، ج 34، ص 25.
9- 1071. میزان الاعتدال، ج 4، ص 544، رقم 10357.
10- 1072. المعارف، ص 624 ؛ الملل و النحل، شهرستانی، ج 1، ص 170.
11- 1073. سنن ابوداوود، ج 1، ص 40، ح 157.