مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 289

و از آنجا که اطلاع از اتصاف شخص به صدق و کذب در غالب موارد به طور واقعی و حقیقی دشوار است لذا در این دو مورد به گمان اکتفا می شود.

و از آنجا که نقل خلاف واقع گاهی از روی وهم و خطا انجام می گیرد همان گونه که از روی قصد و تعمد صورت می پذیرد، بدین جهت در راوی حدیث اضافه بر عدالت و تحرز از کذب در نقل حدیث، ضابط و حافظ بودن نیز شرط شده است. ولی اعتقاد راوی در این که اعمال داخل در ایمان نیست یا این که امام علی علیه السلام افضل از ابوبکر و عمر است و یا این که آن حضرت علیه السلام مستحق خلاف رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم بوده است، این ها اموری است که تأثیری در ظنّ به صدق خبر یا عدم آن ندارد، و لذا نمی توان نفی آن ها را در قبول خبر شرط دانست.

پاسخ به شبهات

اینک به بررسی شبهاتی می پردازیم که در این زمینه از ناحیه برخی از علمای اهل سنت وارد شده است:

شبهه اوّل

راوی حدیث در صورتی که عقیده فاسدی داشته باشد - به اعتقاد اهل سنت - ظنّ صدق به خبر او حاصل نمی شود.

پاسخ

فسق به معنای خروج از اوامر خدای متعال است به این که با حدود الهی مخالفت کرده و هتک حرمت محارم الهی نموده باشد، و کسی که عقیده ای مخالف عقیده دیگری دارد و بر آن دلیل اقامه می کند، هرگز با حدود الهی مخالف نکرده و از امر خدا خارج نشده است، تا فاسق شده باشد، بلکه این اعتقاد را به جهت امتثال دستورات الهی و طلب خشنودی خداوند قبول کرده است، گرچه بر فرض امکان به خطا رفته باشد.

آری، ممکن است کسی که گناه کار است در نقل خبر و انتساب روایت به پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم دروغ بگوید، ولی کسی که اعتقادی دارد که با اعتقاد دیگران مخالف است