مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 322

- «کتاب الإهلیلیجه» که حاوی براهین و مطالب بلندی در علم کلام است و آن را در ردّ منکران ربوبیت نوشته اند.

رساله های دیگری نیز به حضرت منسوب است.(1)

در این عصر 72 نفر از شاگردان حضرت تألیف حدیثی دارند، که در مجموع 207 کتاب تصنیف کرده اند. در میان آن ها می توان از حسین بن سعید اهوازی با 30 اثر، صفوان بن یحیی با 16 اثر، محمّد بن عمر واقدی با 128 اثر و موسی بن قاسم با 15 اثر نام برد.(2)

راویان از حضرت در رجال شیخ 318 تن می باشند.(3)

8 - دوران امام جوادعلیه السلام

امام جوادعلیه السلام در پاسخ شینوله که از کتب حدیثی مشایخ و بزرگان - که در تقیه نگاشته شده و پس از مرگ آنان به وی رسیده - پرسید، حضرت فرمود: «به آن ها حدیث بگویید؛ زیرا بر حقّ است».(4)

26 نفر از شاگردان امام جوادعلیه السلام مجموعاً 78 اثر از خود به جای گذاشته اند که یکی از آن ها علی بن مهزیار است. او 35 اثر تألیف کرد. دیگری محمّد بن عبداللَّه بن مهران است که دارای 7 اثر می باشد. و سومی معاویه بن حکیم است با 7 اثر.(5)

راویان از آن حضرت 109 نفرند.(6)

9 - دوران امام هادی علیه السلام

نوشته های متعدّدی به امام هادی علیه السلام منسوب است؛ مانند:

- «رساله فی الرّد علی اهل الجبر و التفویض» که ابن شعبه در «تحف العقول» آن را نقل کرده است.(7)

به جز این، نوشته های دیگری نیز به حضرت هادی علیه السلام منسوب است.(8)

1- 1210. تدوین السنه الشریفه، ص 180-182.
2- 1211. سیر حدیث در اسلام، ص 236-263.
3- 1212. رجال طوسی، ص 366.
4- 1213. کافی، ج 1، ص 53، ح 15.
5- 1214. سیر حدیث در اسلام، ص 266-278.
6- 1215. رجال طوسی، ص 397-409.
7- 1216. تحف العقول، ص 458 - 476.
8- 1217. تدوین السنه الشریفه، ص 183و184.