مجموعه رهیافت: احکام اجتهاد، احتیاط، تقلید صفحه 16

1.3. تعریف

احتیاط این است که شخص اعمال خود را به نحوی انجام دهد که یقین کند مطابق وظیفۀ خود عمل کرده و تکلیف خود را انجام داده است (آیت الله فاضل).(1)

چه کسی می تواند احتیاط کند؟

عمل به احتیاط برای همه جایز است؛ ولی باید مواضع احتیاط را بشناسد و البته افراد اندکی این مواضع را می شناسند؛ چون شناخت آن ها کار دشواری است و مستلزم اطلاع کامل دربارۀ کیفیت آن (در احتیاط، انسان باید مجتهد باشد یا در همین احتیاطش، تقلید کند) (حضرت امام و آیات عظام اراکی و گلپایگانی، آیت الله صافی متن داخل پرانتز را ندارد).(2)

چون عمل به احتیاط مستلزم شناسایی مواضع و چگونگی احتیاط و صرف وقت بیشتر است، بهتر این است که مکلف در احکام دین از مجتهد جامع الشرایط تقلید کند (رهبر معظم انقلاب).(3)

کسی که می خواهد احتیاط کند، باید مجتهد

1- محمد فاضللنکرانی، جامع المسائل، ج1،س3.
2- سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی، عروه الوثقی، ج1، تقلید،م2 و م66؛ محمدعلی اراکی؛ محمدرضاگلپایگانی؛ سیدروح الله خمینی، تحریر الوسیله، ج1، م1؛ آیت الله گلپایگانی:«پرسش: علما فرموده اند باید مکلف یا مجتهد باشد یا محتاط یامقلد. ظاهراً حصر عقلی است و صورت چهارمی ندارد. پس اینکه بعضیفرموده اند در نفس عمل به احتیاط هم باید تقلید کند، یعنیچه؟ پاسخ: نفس عمل به احتیاط یکی از موضوعات است و اگر بهاجتهاد نتواند حکم آن را استنباط کند، باید تقلید کند. در خود اینموضوع، احتیاط ممکن نیست؛ مگر به ترک آن» (مجمع المسائل، ج 1،س34)؛ سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و لطف اللهصافی گلپایگانی، هدایهالعباد، ج1، م1و2.
3- سیدعلی خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س2و تحریرالمسائل، م11.