مجموعه رهیافت: احکام اجتهاد، احتیاط، تقلید صفحه 5

1.1. تعریف احکام

احکام در لغت، جمع حکم است و به معنای فرمان و دستور به کار می رود. این واژه در اصطلاح فقهی احکام، همۀ دستورهای عملی و فروع دین اسلام در تمام ابعاد آن است و تمامی دستورهای عبادی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را شامل می شود.

2.1. نیاز بشر به احکام

هدف از آفرینش انسان، تکامل فردی و اجتماعی در امور مادی و معنوی و اخلاقی و درنتیجه رسیدن به مقام جانشینی خدا در زمین است. رسیدن به کمال مطلق هدف و مقصد آدمی است: )وَ أَنَّ إِلی رَبِّکَ الْمُنْتَهی(.(1) عشق به کمال و رسیدن به الله، جامع همۀ کمالات است. این عشق در فطرت و نهاد هر انسانی است و تا خود را به آن نرساند، آرامش نمی یابد؛ چون که )أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ(.(2)

بنابراین، بشر به وجود قوانینی کامل و همه جانبه نیاز حیاتی دارد. او با این قوانین به راه مستقیم هدایت می شود تا بتواند خود را به کمال برساند و آرامش یابد.

قوانین بشری، گذشته از نواقص بسیار، به امور مادی و دنیوی محدود می شود و اغلب بر اثر خودخواهی ها و خودپرستی ها و عادات به انحراف کشیده می شود یا باعث می شود انسان