- مقدمه 1
- اشاره 8
- احکام نگاه و معاینۀ پزشکی 10
- ضمانت 11
- کلاس های مختلط 11
- اشاره 13
- الف:تشریح جسد غیر مسلمان 14
- ب:تشریح جسد مسلمان 14
- ج:تهیۀ جسد و استخوان 16
- و:دیۀ تشریح و قطع عضو میّت 17
- ه :تماس با جسد 17
- ح:نگهداری جسد 18
- ز:خارج کردن اشیای قیمتی از بدن میّت 18
- اشاره 20
- الف:معاینه 22
- احکام نگاه و لمس 22
- نگاه و لمس در معاینه و درمان 23
- نگاه به عورت و لمس آن 23
- نگاه به نامحرم برای انجام تحقیقات پزشکی 24
- معاینات غیر درمانی 25
- مراجعه به پزشک غیر همجنس 26
- اشاره 27
- ب:تشخیص 27
- لزوم به کارگیری روش های تشخیص 27
- آزمایش های تحقیقاتی 30
- رادیولوژی 31
- اشاره 32
- ج:درمان 32
- افشای سرّ بیماران 34
- اجرت پزشکی 35
- احکام محتضر 37
- خاتمه 37
- اشاره 39
- حکم نگاه و لمس در دندانپزشکی 41
- طهارت و نجاست 41
- طهارت دندان مصنوعی 42
- استفاده از دندان ساخته شده توسط غیر مسلمان 42
- خون لای دندان 42
- استفاده از طلا 43
- روزه داری و کشیدن دندان 43
- اجرت دندانپزشکی 44
- ضمان در دندانپزشکی 44
- اذن بیمار 44
- اشاره 46
- نگاه پزشک و ماما 47
- مراجعه به پزشک در دوران بارداری 48
- عدم جواز درمان برای پزشک زن 49
- تجویز دارو در دوران حاملگی 49
- دخالت مردان در امور زایمان 49
- ارجاع پزشک به دیگران 49
- ممنوعیت ورود افراد متفرقه به اتاق زایمان 50
- نگاه زنان دیگر 50
- آموزش و فراگیری علوم پزشکی زنان 51
- مواردی که می توان به پزشک مرد مراجعه کرد 51
- سقط جنین 52
- آموزش عملی 52
- حکم سزارین 53
- احکام جنین سقط شده 54
- استفاده از باقیمانده های زایمان 54
- دقّت در نسبتِ فرزند به مادر 55
- فرزند متولد شده از مادر مرده 55
- بیرون آوردن طفل از شکم مادری که از دنیا رفته 55
- احکام بعد از ولادت 56
- اشاره 58
- حکم عقیم شدن دائمی 60
- عزل و احکام آن 62
- جلوگیری موقت 62
- دیۀ عزل 63
- دیۀ از بین بردن نطفه 63
- الزام بر جلوگیری 64
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 64
- وظیفۀ پزشک و عقیم سازی 65
- حکومت اسلامی و کنترل جمعیت 65
- اشاره 67
- الف:بارورسازی با اسپرم شوهر 69
- اشاره 69
- باروری با ارتکاب مقدمات حرام 70
- کِشت جنین در رحم زن بیگانه 70
- مقصود از مقدمات حرام 71
- نسبت فرزند با رحم پرورش دهنده 71
- کِشت جنین در رحم حیوان 71
- ب:بارورسازی با اسپرم مرد بیگانه 72
- اشاره 72
- نسبت فرزند باروری مصنوعی حرام با صاحبان اسپرم و 73
- احکام تولدیافتگان از باروری مصنوعی در محرمیّت و ازدواج 74
- از بین بردن جنین های اضافه 74
- ج:بارورسازی مصنوعی از نباتات 75
- د:تولید فرزند از طریق پرورش اسپرم 76
- ه -باروری و انعقاد نطفه از غیر اسپرم مرد و تخمک زن 77
- نسبت کودکان یک طرفه و مصنوعی 77
- اشاره 77
- ملحقات مباحث باروری مصنوعی 78
- کاهش دوران حاملگی 78
- فرزندان زایمان های زودرس و دیررس 78
- برداشتن تخمدان و پیوند آن 79
- برداشتن بیضه و پیوند آن 79
- اشاره 81
- حرمت سقط جنین و پیامدهای شرعی آن 83
- استفاده از قرص جلوگیری 84
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 84
- وجوب حفاظت مادر از جنین 84
- عدم جواز سقط جنین های اضافی 84
- موارد جواز سقط جنین 85
- لزوم حفظ جنین با دستگاه انکوباتور 85
- سقط جنین بعد از چهارماهگی 86
- حکم سقط جنین کافر 86
- موارد ضرورت سقط جنین 87
- عدم جواز سقط جنین بیمار و عقب مانده 88
- عدم جواز سقط جنین بر غیر مادر 89
- لزوم تأخیر مجازات اعدام برای زن باردار 89
- سقوط عدۀ زن باردار،با سقط جنینِ وی 89
- وجوب دیۀ سقط جنین 90
- لزوم تجهیز جنین مرده 90
- وجوب دیۀ سقط جنین،بر مباشر 91
- اطلاع رسانی پزشک به والدین دربارۀ چگونگی جنین 92
- وجوب کفّاره 93
- اخذ برائت پزشک قبل از اسقاط جنین 94
- مواردی که سقط جنین کفّاره ندارد 94
- تعیین مقدار دیۀ جنین بر حسب مراحل رشد 95
- موارد دیۀ اسقاط جنین در صورت تحقق عزل 96
- زمان دمیده شدن روح به جنین 96
- دیۀ سقط جنین دوقلو و بیشتر 97
- لزوم پرداخت دیۀ مادر و جنین 97
- دیۀ سقط جنینی که معلوم نیست پسر است یا دختر 97
- دیه جراحات وارده بر جنین 98
- اشاره 99
- معاینۀ عروس برای بررسی بکارت 101
- حکم ترمیم پردۀ بکارت 101
- آزمایش های قبل از ازدواج 101
- ارش ازالۀ بکارت 102
- عیب هایی که موجب فسخ عقد می شوند 102
- عیب هایی که موجب اختیار فسخ عقد نمی شوند 104
- حکم آمیزش زوجین در صورت بیماری واگیردار 104
- حجّیّت قول پزشک در اثبات عیب 104
- معاینۀ زن برای تشخیص عیب 104
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 105
- حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیت 105
- جرّاحی پوست به جهت زیبایی 105
- اشاره 107
- وجوب تغییر و مشخص کردن جنسیّت 109
- اذن شوهر در تغییر جنسیت 110
- تغییر جنسیت دوجنسی حقیقی 110
- اقدام به تغییر جنسیت توسط پزشک 110
- احکام دوجنسی ها 111
- احکام شرعی بعد از تغییر جنسیت 111
- مواردی که موجب ضرورت اقدام به تغییر جنسیت نیست 111
- تکلیف همسران،بعد از تغییر جنسیت 111
- تغییر جنسیت زن در زمان عدّه 112
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 112
- احکام ارث،بعد از تغییر جنسیت 113
- محرمیّت بعد از تغییر جنسیت 113
- اشاره 115
- مرگ از دیدگاه فقهی و پزشکی 117
- مرگ مغزی و احکام آن 117
- مرگ ترحّمی و تجویز مرگ 119
- استفاده از اعضای بیماران مبتلا به مرگ مغزی 119
- اشاره 121
- جواز اهداء و خریدوفروش عضو 123
- حکم پیوند با علم به مفید نبودن 124
- وصیّت به اهدا و فروش عضو بعد از مرگ 124
- اذن ولیّ فقیه یا مجتهد جامع الشرائط برای قطع عضو 125
- اذن اولیاء برای قطع عضو میّت 125
- قطع عضو میّت مسلمان برای نجات جان مسلمان 125
- تشویق برای اقدام به دادن عضو 125
- قطع عضو میّت برای حفظ عضو مسلمان زنده 126
- قطع عضو میّت غیر مسلمان 126
- پیوند عضو مسلمان به غیر مسلمان 126
- قطع عضو انسان مشرف به موت 127
- پیوند جزئی از بدن انسان به خودش 127
- پیوند تخمدان زن اجنبی 127
- شرایط جواز عمل جرّاحی 127
- پیوند باقیمانده های زایمان 128
- محرم و نامحرم بودن در پیوند 128
- پیوند عضو قطع شده برای قصاص 128
- پیوند عضو قطع شده در اجرای حدّ 128
- برداشتن عضو محکوم به اعدام 130
- پیوند اعضای حیوانات به بدن انسان 130
- تخفیف در نوع مجازات به شرط واگذاری عضو 130
- پیوند زدن و کاشتن مو 131
- واگذار نمودن عضو برای پیوند به جای تعزیر 131
- اهدای عضو در برابر عفو از قصاص 131
- حکم به قطع و اهدای عضو برای تخفیف مجازات 131
- طهارت و نجاست موی مصنوعی 132
- وضو و غسل با موی کاشته شده و پیوندی 132
- غسل برای تماس با عضو قطع شده 133
- طهارت و نجاست عضو قطع شده 133
- غسل و دفن عضو جدا شده از بدن زنده 133
- نماز با عضو پیوندی 134
- اشاره 135
- نظر و لمس در هنگام تزریق و انتقال خون 136
- انتقال خون 137
- اهدای خون 137
- گرفتن خون در صورت ضرر 138
- اهدای خون در حال روزه 138
- خریدوفروش خون 138
- علم تزریق کننده به سلامت خون 139
- ضمان در خون گرفتن 139
- تزریق خون ناسالم 140
- تزریق خونی که سبب بیماری شود 140
- اشاره 141
- نگاه به بدن میّت نامحرم و لمس آن 142
- صدور گواهی از طرف پزشک 143
- کالبد شکافی 143
- اشاره 145
- تعریف ضمان 147
- احکام کلّی ضمانت در پزشکی 147
- ضمانت در آزمایشگاه 147
- ضمانت پزشک در تشخیص 148
- ضمانت در تجویز دارو 148
- ضمانت در تجویز دارو بر اساس حدس یا فراموشی 150
- ضمانت در درمان 150
- ضمانت در درمان با روش پرعارضه 151
- ضمانت در درمان،نسبت به خانم های باردار 152
- ضمانت در درمان پس از عمل جراحی 152
- ضمانت در فروش دارو 153
- ضمانت در تزریقات 154
- مباشرت پزشک در تزریق و استعمال دارو 154
- ضمانت در انتقال خون 155
- ضمانت ختنه کننده 155
- ضمانت در دندانپزشکی 155
- اخذ برائت از بیمار 156
- اشاره 158
- الکل 159
- مواد ضدّ عفونی 160
- داروها 160
- خون 160
- نخ بخیه 161
- ادرار و مدفوع 161
- منی 161
- فرآورده های خونی 161
- وسایل آزمایشگاه 162
- میّت 162
- قطعۀ جدا شده از بدن 163
- مردار 163
- دهان و دندان 164
- موی پیوندی 164
- خون آمدن دهان هنگام غذا خوردن 165
- خوردن غذای نجس یا ضرردار 165
- تماس بدن یا لباس با اشیای نجس 165
- اخلاط گلو و بینی 166
- اشاره 167
- اشاره 169
- طهارت و نجاست 169
- وضو 170
- اشاره 170
- تطهیر کردن 170
- وضوی وسواسی 171
- وضوی مسلوس و مبطون 172
- جلوگیری از خروج ادرار و مدفوع 173
- قطع نخاعی 174
- مبتلایان به سینوزیت 174
- خون ریزی از دهان یا بینی هنگام وضو 174
- وضو با دست فلج یا قطع شده 175
- وضو و غسل با لنز 175
- اشاره 176
- وضوی جبیره 176
- وضوی کسانی که دست های ناتوان دارند 176
- زخمِ بسته و چگونگی وضو 178
- جبیرۀ تمام عضو یا اکثر اعضای وضو 179
- مسح با دستی که جبیره دارد 179
- چسبیدن چیزی بر محل وضو 180
- جبیرۀ بیش از حدّ معمول 180
- اشاره 181
- غسل جبیره ای 181
- نماز با وضوی جبیره ای 181
- جبیره به سبب بیماری چشم 181
- ضرر داشتن آب برای وضو و غسل 182
- نماز اول وقت با وضو یا غسل جبیره ای 182
- تیمّم جبیره ای 183
- تیمم 183
- تیمّم نیابتی 183
- نماز با تیمّم 184
- باطل شدن تیمّم 185
- تیمّم بدل از غسل و وضو 185
- چند تیمّم بدل از چند غسل 185
- اشتباه خون حیض به دمل 186
- باطل نشدن تیمّم بدل از غسل 186
- غسل 186
- جنابت بیمار 186
- نفاس 187
- وقت نماز 188
- نماز 188
- کیفیت نماز بیمار از نظر قبله 188
- احکام بدن و لباس نمازگزار 189
- اشاره 189
- صحّت نماز با بدن و لباس نجس 189
- نماز با لباس خون آلود 190
- حکمِ خونِ کمتر از یک درهم 191
- خوب شدن بعضی از زخم های بدن 191
- اذان 192
- طهارت مکان 192
- تکبیره الاحرام 192
- کیفیّت نماز بیمار 193
- نشستن در نماز 193
- رکوع در نماز نشسته 194
- تأخیر برای ایستاده خواندن نماز 194
- ناتوانی از رکوع 195
- آرامش بدن در حال رکوع 195
- ناتوانی از سجدۀ کامل 196
- سجده کسی که در پیشانی،دمل دارد 196
- رعشه در سجده 197
- ناتوانی از سجده 197
- سرفه،آروغ و آه در نماز 198
- شرایط امام جماعت 198
- خوب شدن بیمار قبل از ظهر 199
- استعمال آمپول برای روزه دار 199
- بی هوشی پس از نیّت روزه 199
- فرو بردن اخلاط برای روزه دار 199
- آروغ زدن در حال روزه 200
- قی کردن در حال روزه 200
- اماله کردن و استفاده از شیاف 200
- ضرر داشتن روزه 201
- قضا و کفارۀ روزۀ بیمار 202
- از بین رفتن روزه به سبب مستی 202
- عدم وجوب قضاء روزه 203
- ادامۀ بیماری تا ماه رمضان سال بعد 203
- روزۀ زنی که زایمان او نزدیک است 204
- روزه و تشنگی زیاد 204
- طول کشیدن بیماری به مدت چند سال 204
- استعمال اسپری در هنگام روزه 205
- کسی که به خاطر پیری روزه نمی گیرد 205
- روزۀ زن شیرده 205
- خونریزی لثه و روزه 206
- زکات فطره 206
- معاملات 207
- حجّ 207
210- مرد یا زن اگر خود را عقیم کرد و بعداً متوجه شد که این کار حرام بوده،احتیاط این است که در صورت امکان معالجه نماید و خود را از عقیم بودن خارج سازد،زیرا باقی ماندن بر حرام نیز حرام است.
جلوگیری موقت
211- جلوگیری از بارداری به وسیلۀ عزل-بیرون ریختن منی-و استعمال دارو و مانند آن که موجب عقیم شدن هیچ یک از طرفین نمی شود،جایز است اما باید از کارهای حرام دیگر اجتناب شود.
212- جلوگیری موقت از بارداری که مستلزم نگاه و لمس نامحرم نیز نباشد در صورتی که با توافق شوهر انجام گیرد،هیچ گونه اشکالی ندارد.
213- هرگاه جلوگیری از ناحیۀ زن انجام شود باید با اجازه شوهر باشد وگرنه پیشگیری بدون رضایت شوهر گناه است.و جلوگیری مرد بدون رضایت همسر اشکالی ندارد.
214- هدف از جلوگیری ممکن است صرفاً به جهت علاقۀ زن و شوهر به آن باشد و ممکن است هدف عقلایی یا شرعی دیگری باشد،مانند این که چون تربیت فرزند به طور شایسته برای آنان مشکل است،به همین جهت جلوگیری می نمایند.در هر صورت پیشگیری موقت،به هر هدفی که باشد،شرعاً جایز است.
عزل و احکام آن
215- عزل برای مرد در هر صورت جایز است امّا در موارد زیر کراهتی