- مقدمه 1
- اشاره 8
- احکام نگاه و معاینۀ پزشکی 10
- ضمانت 11
- کلاس های مختلط 11
- اشاره 13
- ب:تشریح جسد مسلمان 14
- الف:تشریح جسد غیر مسلمان 14
- ج:تهیۀ جسد و استخوان 16
- و:دیۀ تشریح و قطع عضو میّت 17
- ه :تماس با جسد 17
- ح:نگهداری جسد 18
- ز:خارج کردن اشیای قیمتی از بدن میّت 18
- اشاره 20
- الف:معاینه 22
- احکام نگاه و لمس 22
- نگاه به عورت و لمس آن 23
- نگاه و لمس در معاینه و درمان 23
- نگاه به نامحرم برای انجام تحقیقات پزشکی 24
- معاینات غیر درمانی 25
- مراجعه به پزشک غیر همجنس 26
- ب:تشخیص 27
- لزوم به کارگیری روش های تشخیص 27
- اشاره 27
- آزمایش های تحقیقاتی 30
- رادیولوژی 31
- اشاره 32
- ج:درمان 32
- افشای سرّ بیماران 34
- اجرت پزشکی 35
- احکام محتضر 37
- خاتمه 37
- اشاره 39
- طهارت و نجاست 41
- حکم نگاه و لمس در دندانپزشکی 41
- طهارت دندان مصنوعی 42
- استفاده از دندان ساخته شده توسط غیر مسلمان 42
- خون لای دندان 42
- استفاده از طلا 43
- روزه داری و کشیدن دندان 43
- اذن بیمار 44
- ضمان در دندانپزشکی 44
- اجرت دندانپزشکی 44
- اشاره 46
- نگاه پزشک و ماما 47
- مراجعه به پزشک در دوران بارداری 48
- تجویز دارو در دوران حاملگی 49
- دخالت مردان در امور زایمان 49
- ارجاع پزشک به دیگران 49
- عدم جواز درمان برای پزشک زن 49
- نگاه زنان دیگر 50
- ممنوعیت ورود افراد متفرقه به اتاق زایمان 50
- آموزش و فراگیری علوم پزشکی زنان 51
- مواردی که می توان به پزشک مرد مراجعه کرد 51
- سقط جنین 52
- آموزش عملی 52
- حکم سزارین 53
- احکام جنین سقط شده 54
- استفاده از باقیمانده های زایمان 54
- فرزند متولد شده از مادر مرده 55
- بیرون آوردن طفل از شکم مادری که از دنیا رفته 55
- دقّت در نسبتِ فرزند به مادر 55
- احکام بعد از ولادت 56
- اشاره 58
- حکم عقیم شدن دائمی 60
- عزل و احکام آن 62
- جلوگیری موقت 62
- دیۀ از بین بردن نطفه 63
- دیۀ عزل 63
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 64
- الزام بر جلوگیری 64
- حکومت اسلامی و کنترل جمعیت 65
- وظیفۀ پزشک و عقیم سازی 65
- اشاره 67
- الف:بارورسازی با اسپرم شوهر 69
- اشاره 69
- باروری با ارتکاب مقدمات حرام 70
- کِشت جنین در رحم زن بیگانه 70
- نسبت فرزند با رحم پرورش دهنده 71
- مقصود از مقدمات حرام 71
- کِشت جنین در رحم حیوان 71
- ب:بارورسازی با اسپرم مرد بیگانه 72
- اشاره 72
- نسبت فرزند باروری مصنوعی حرام با صاحبان اسپرم و 73
- احکام تولدیافتگان از باروری مصنوعی در محرمیّت و ازدواج 74
- از بین بردن جنین های اضافه 74
- ج:بارورسازی مصنوعی از نباتات 75
- د:تولید فرزند از طریق پرورش اسپرم 76
- نسبت کودکان یک طرفه و مصنوعی 77
- ه -باروری و انعقاد نطفه از غیر اسپرم مرد و تخمک زن 77
- اشاره 77
- کاهش دوران حاملگی 78
- ملحقات مباحث باروری مصنوعی 78
- فرزندان زایمان های زودرس و دیررس 78
- برداشتن تخمدان و پیوند آن 79
- برداشتن بیضه و پیوند آن 79
- اشاره 81
- حرمت سقط جنین و پیامدهای شرعی آن 83
- استفاده از قرص جلوگیری 84
- استفاده از دستگاه«آی،یو،دی» 84
- وجوب حفاظت مادر از جنین 84
- عدم جواز سقط جنین های اضافی 84
- موارد جواز سقط جنین 85
- لزوم حفظ جنین با دستگاه انکوباتور 85
- حکم سقط جنین کافر 86
- سقط جنین بعد از چهارماهگی 86
- موارد ضرورت سقط جنین 87
- عدم جواز سقط جنین بیمار و عقب مانده 88
- لزوم تأخیر مجازات اعدام برای زن باردار 89
- عدم جواز سقط جنین بر غیر مادر 89
- سقوط عدۀ زن باردار،با سقط جنینِ وی 89
- لزوم تجهیز جنین مرده 90
- وجوب دیۀ سقط جنین 90
- وجوب دیۀ سقط جنین،بر مباشر 91
- اطلاع رسانی پزشک به والدین دربارۀ چگونگی جنین 92
- وجوب کفّاره 93
- مواردی که سقط جنین کفّاره ندارد 94
- اخذ برائت پزشک قبل از اسقاط جنین 94
- تعیین مقدار دیۀ جنین بر حسب مراحل رشد 95
- زمان دمیده شدن روح به جنین 96
- موارد دیۀ اسقاط جنین در صورت تحقق عزل 96
- دیۀ سقط جنینی که معلوم نیست پسر است یا دختر 97
- دیۀ سقط جنین دوقلو و بیشتر 97
- لزوم پرداخت دیۀ مادر و جنین 97
- دیه جراحات وارده بر جنین 98
- اشاره 99
- معاینۀ عروس برای بررسی بکارت 101
- آزمایش های قبل از ازدواج 101
- حکم ترمیم پردۀ بکارت 101
- ارش ازالۀ بکارت 102
- عیب هایی که موجب فسخ عقد می شوند 102
- عیب هایی که موجب اختیار فسخ عقد نمی شوند 104
- حکم آمیزش زوجین در صورت بیماری واگیردار 104
- حجّیّت قول پزشک در اثبات عیب 104
- معاینۀ زن برای تشخیص عیب 104
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 105
- حکم ازدواج بعد از تغییر جنسیت 105
- جرّاحی پوست به جهت زیبایی 105
- اشاره 107
- وجوب تغییر و مشخص کردن جنسیّت 109
- اذن شوهر در تغییر جنسیت 110
- تغییر جنسیت دوجنسی حقیقی 110
- اقدام به تغییر جنسیت توسط پزشک 110
- احکام دوجنسی ها 111
- احکام شرعی بعد از تغییر جنسیت 111
- مواردی که موجب ضرورت اقدام به تغییر جنسیت نیست 111
- تکلیف همسران،بعد از تغییر جنسیت 111
- حکم مهر بعد از تغییر جنسیت 112
- تغییر جنسیت زن در زمان عدّه 112
- احکام ارث،بعد از تغییر جنسیت 113
- محرمیّت بعد از تغییر جنسیت 113
- اشاره 115
- مرگ مغزی و احکام آن 117
- مرگ از دیدگاه فقهی و پزشکی 117
- مرگ ترحّمی و تجویز مرگ 119
- استفاده از اعضای بیماران مبتلا به مرگ مغزی 119
- اشاره 121
- جواز اهداء و خریدوفروش عضو 123
- وصیّت به اهدا و فروش عضو بعد از مرگ 124
- حکم پیوند با علم به مفید نبودن 124
- اذن ولیّ فقیه یا مجتهد جامع الشرائط برای قطع عضو 125
- اذن اولیاء برای قطع عضو میّت 125
- قطع عضو میّت مسلمان برای نجات جان مسلمان 125
- تشویق برای اقدام به دادن عضو 125
- پیوند عضو مسلمان به غیر مسلمان 126
- قطع عضو میّت برای حفظ عضو مسلمان زنده 126
- قطع عضو میّت غیر مسلمان 126
- قطع عضو انسان مشرف به موت 127
- پیوند جزئی از بدن انسان به خودش 127
- پیوند تخمدان زن اجنبی 127
- شرایط جواز عمل جرّاحی 127
- محرم و نامحرم بودن در پیوند 128
- پیوند باقیمانده های زایمان 128
- پیوند عضو قطع شده برای قصاص 128
- پیوند عضو قطع شده در اجرای حدّ 128
- برداشتن عضو محکوم به اعدام 130
- پیوند اعضای حیوانات به بدن انسان 130
- تخفیف در نوع مجازات به شرط واگذاری عضو 130
- اهدای عضو در برابر عفو از قصاص 131
- حکم به قطع و اهدای عضو برای تخفیف مجازات 131
- پیوند زدن و کاشتن مو 131
- واگذار نمودن عضو برای پیوند به جای تعزیر 131
- وضو و غسل با موی کاشته شده و پیوندی 132
- طهارت و نجاست موی مصنوعی 132
- غسل برای تماس با عضو قطع شده 133
- طهارت و نجاست عضو قطع شده 133
- غسل و دفن عضو جدا شده از بدن زنده 133
- نماز با عضو پیوندی 134
- اشاره 135
- نظر و لمس در هنگام تزریق و انتقال خون 136
- انتقال خون 137
- اهدای خون 137
- خریدوفروش خون 138
- گرفتن خون در صورت ضرر 138
- اهدای خون در حال روزه 138
- علم تزریق کننده به سلامت خون 139
- ضمان در خون گرفتن 139
- تزریق خون ناسالم 140
- تزریق خونی که سبب بیماری شود 140
- اشاره 141
- نگاه به بدن میّت نامحرم و لمس آن 142
- صدور گواهی از طرف پزشک 143
- کالبد شکافی 143
- اشاره 145
- تعریف ضمان 147
- احکام کلّی ضمانت در پزشکی 147
- ضمانت در آزمایشگاه 147
- ضمانت پزشک در تشخیص 148
- ضمانت در تجویز دارو 148
- ضمانت در تجویز دارو بر اساس حدس یا فراموشی 150
- ضمانت در درمان 150
- ضمانت در درمان با روش پرعارضه 151
- ضمانت در درمان،نسبت به خانم های باردار 152
- ضمانت در درمان پس از عمل جراحی 152
- ضمانت در فروش دارو 153
- ضمانت در تزریقات 154
- مباشرت پزشک در تزریق و استعمال دارو 154
- ضمانت ختنه کننده 155
- ضمانت در دندانپزشکی 155
- ضمانت در انتقال خون 155
- اخذ برائت از بیمار 156
- اشاره 158
- الکل 159
- داروها 160
- مواد ضدّ عفونی 160
- خون 160
- نخ بخیه 161
- منی 161
- ادرار و مدفوع 161
- فرآورده های خونی 161
- وسایل آزمایشگاه 162
- میّت 162
- قطعۀ جدا شده از بدن 163
- مردار 163
- موی پیوندی 164
- دهان و دندان 164
- خون آمدن دهان هنگام غذا خوردن 165
- خوردن غذای نجس یا ضرردار 165
- تماس بدن یا لباس با اشیای نجس 165
- اخلاط گلو و بینی 166
- اشاره 167
- اشاره 169
- طهارت و نجاست 169
- تطهیر کردن 170
- وضو 170
- اشاره 170
- وضوی وسواسی 171
- وضوی مسلوس و مبطون 172
- جلوگیری از خروج ادرار و مدفوع 173
- خون ریزی از دهان یا بینی هنگام وضو 174
- قطع نخاعی 174
- مبتلایان به سینوزیت 174
- وضو و غسل با لنز 175
- وضو با دست فلج یا قطع شده 175
- اشاره 176
- وضوی کسانی که دست های ناتوان دارند 176
- وضوی جبیره 176
- زخمِ بسته و چگونگی وضو 178
- مسح با دستی که جبیره دارد 179
- جبیرۀ تمام عضو یا اکثر اعضای وضو 179
- چسبیدن چیزی بر محل وضو 180
- جبیرۀ بیش از حدّ معمول 180
- اشاره 181
- جبیره به سبب بیماری چشم 181
- غسل جبیره ای 181
- نماز با وضوی جبیره ای 181
- نماز اول وقت با وضو یا غسل جبیره ای 182
- ضرر داشتن آب برای وضو و غسل 182
- تیمّم نیابتی 183
- تیمّم جبیره ای 183
- تیمم 183
- نماز با تیمّم 184
- باطل شدن تیمّم 185
- تیمّم بدل از غسل و وضو 185
- چند تیمّم بدل از چند غسل 185
- باطل نشدن تیمّم بدل از غسل 186
- غسل 186
- جنابت بیمار 186
- اشتباه خون حیض به دمل 186
- نفاس 187
- وقت نماز 188
- نماز 188
- کیفیت نماز بیمار از نظر قبله 188
- احکام بدن و لباس نمازگزار 189
- اشاره 189
- صحّت نماز با بدن و لباس نجس 189
- نماز با لباس خون آلود 190
- حکمِ خونِ کمتر از یک درهم 191
- خوب شدن بعضی از زخم های بدن 191
- طهارت مکان 192
- اذان 192
- تکبیره الاحرام 192
- کیفیّت نماز بیمار 193
- نشستن در نماز 193
- رکوع در نماز نشسته 194
- تأخیر برای ایستاده خواندن نماز 194
- ناتوانی از رکوع 195
- آرامش بدن در حال رکوع 195
- ناتوانی از سجدۀ کامل 196
- سجده کسی که در پیشانی،دمل دارد 196
- رعشه در سجده 197
- ناتوانی از سجده 197
- سرفه،آروغ و آه در نماز 198
- شرایط امام جماعت 198
- استعمال آمپول برای روزه دار 199
- بی هوشی پس از نیّت روزه 199
- خوب شدن بیمار قبل از ظهر 199
- فرو بردن اخلاط برای روزه دار 199
- آروغ زدن در حال روزه 200
- قی کردن در حال روزه 200
- اماله کردن و استفاده از شیاف 200
- ضرر داشتن روزه 201
- قضا و کفارۀ روزۀ بیمار 202
- از بین رفتن روزه به سبب مستی 202
- عدم وجوب قضاء روزه 203
- ادامۀ بیماری تا ماه رمضان سال بعد 203
- طول کشیدن بیماری به مدت چند سال 204
- روزۀ زنی که زایمان او نزدیک است 204
- روزه و تشنگی زیاد 204
- استعمال اسپری در هنگام روزه 205
- کسی که به خاطر پیری روزه نمی گیرد 205
- روزۀ زن شیرده 205
- خونریزی لثه و روزه 206
- زکات فطره 206
- حجّ 207
- معاملات 207
بی هوشی،عمل انجام گیرد امّا اگر اینگونه ممکن نبود،بی هوش کردن مادر برای عمل جراحی،اشکال ندارد،هر چند فرزندش سقط شود.
284- مادر بارداری که ادامۀ حاملگی با حیات او مغایرت دارد و پرورش جنین خارج رحم ممکن نباشد و بعد از مرگ مادر هم زنده نمی ماند،در صورتی می توان به منظور نجات جان مادر به حاملگی خاتمه داد که تا آخرین زمان امکانِ ادامۀ حیات آن دو صبر شود- لعلّ اللّه یحدث بعد ذلک امراً (1)-و پس از آن با احراز یقین به این که جنین در هر حال فوت خواهد کرد،اسقاط آن به منظور حفظ جان مادر توسط مادر مانعی ندارد.
285- خانمی که بر اثر وضع حمل زیاد گرفتار امراض گوناگون از قبیل استخوان درد،ضعف اعصاب شدید و ناراحتی قلبی شده،در صورتی که مجدداً حامله شود،خودش یا پزشک نمی توانند جنین را سقط کنند بلکه در چنین فرضی باید مادر از بارداری جلوگیری کند،حتّی با عقیم کردن خود (2)،امّا اگر حامله شد و بقای حمل موجب ضرر غیر قابل تحمل بود،سقط جنین جایز است و چگونگی آن در مسائل بعد می آید.
عدم جواز سقط جنین بیمار و عقب مانده
286- اگر بدانیم جنین مبتلا به بیماری خاصی است که بعد از تولد، خواهد مُرد و یا به بیماری های ژنتیک و یا به ناهنجاری های نوزادان گرفتار خواهد شد،این امور مجوز سقط جنین نیست،بلکه حرمت آن در
1- (1) -شاید خداوند بعد از آن راه نجاتی را به وجود آورد.
2- (2) -موارد جواز عقیم کردن در بحث جلوگیری از بارداری آمده است.