- [مقدمه ناشر] 1
- اشاره 2
- فصل اول: معاینه و درمان پزشکی 2
- * نگاه به نامحرم 3
- * لمس بدن نامحرم 3
- * مراجعه به پزشک غیر هم جنس 5
- * اولویت در درمان 8
- فصل دوم: تزریقات و پانسمان 10
- اشاره 10
- * ضمانت در تزریقات 11
- * تزریقات توسط جنس مخالف 11
- اشاره 13
- فصل سوم: دندانپزشکی 13
- * طهارت و نجاست دندان 14
- * گذاشتن دندان طلا 16
- * دندانپزشکی در ایام روزه داری 16
- * ضمانت در دندانپزشکی 16
- * دیۀ دندان 17
- فصل چهارم: پزشکی قانونی 18
- اشاره 18
- * کالبد شکافی 19
- * تشخیص مرگ 19
- * گواهی پزشکی 20
- * شکایت از پزشک 22
- * هزینۀ درمان 23
- اشاره 24
- فصل پنجم: اجرت پزشکی 24
- * حق طبابت 25
- * دریافت پول اضافی 26
- * وجوب طبابت 26
- فصل ششم: اسرار بیماران 27
- اشاره 27
- * موارد افشای سرّ 28
- فصل هفتم: احکام ضمان 30
- اشاره 30
- * ضمانت در درمان 31
- * احکام کلی ضمانت در پزشکی 31
- * ضمانت در تجویز دارو 38
- * ضمانت در فروش دارو 42
- * اخذ برائت از بیمار 42
- اشاره 45
- فصل هشتم: آموزش پزشکی 45
- * معاینۀ بیماران 46
- * مسائل آموزشی 46
- * ضمانت در دوران دانشجویی 48
- اشاره 49
- فصل نهم: تشریح 49
- * تشریح مردۀ مسلمان 50
- * تهیۀ جسد و استخوان 51
- * تشریح مردۀ غیر مسلمان 51
- * تماس با جسد 53
- * پرداخت دیه 53
- اشاره 55
- فصل دهم: زنان و زایمان 55
- * عمل جراحی برای خروج جنین 56
- * دخالت مردان در امور زنان 56
- * تجویز دارو در زمان بارداری و شیردهی 57
- * استفاده از باقیمانده های زایمان 57
- فصل یازدهم: تلقیح و انتقال جنین 60
- اشاره 60
- موارد مشروع: 61
- * تلقیح (بارداری به روش مصنوعی) 61
- موارد نامشروع: 62
- * بانک اسپرم 63
- * به دست آوردن نطفه و تخمک 64
- * دور ریختن جنینهای آزمایشگاهی 65
- * رحم کرایه ای 66
- فصل دوازدهم: جلوگیری از بارداری 69
- اشاره 69
- * جلوگیری موقت 70
- * جلوگیری دائم 72
- * الزام به جلوگیری 73
- فصل سیزدهم: سقط جنین 74
- اشاره 74
- * سقط جنین 75
- * غسل و کفن جنین مرده 78
- * دیۀ سقط جنین 78
- فصل چهاردهم: ازدواج و تغییر جنسیت 81
- اشاره 81
- * بیماریهای ازدواج 82
- * بکارت 82
- * تغییر جنسیت 84
- * روابط پس از تغییر 86
- * آشکار کردن جنس واقعی 87
- فصل پانزدهم: مرگ مغزی 88
- اشاره 88
- * مرگ مغزی 89
- * تجویز مرگ 92
- فصل شانزدهم: پیوند اعضاء 94
- اشاره 94
- * پیوند اعضاء 95
- * کاشت مو 99
- * خریدوفروش اعضاء 99
- * دیه در پیوند اعضاء 100
- فصل هفدهم: جرّاحی 102
- اشاره 102
- * اقدام به جرّاحی 103
- * ضمانت در جرّاحی 104
- * جرّاحی پوست 104
- فصل هیجدهم: اتاق عمل 106
- اشاره 106
- * نگاه و لمس 107
- * تماس با مرده یا اعضاء جداشده 107
- * طهارت وسایل و ابزار 108
- * نخ بخیه 108
- * دفن اعضاء جدا شده 109
- اشاره 110
- فصل نوزدهم: آزمایشهای پزشکی 110
- * آزمایشهای تشخیصی 111
- * آزمایشهای تحقیقاتی 111
- * ضمانت در آزمایشگاه 114
- * تغییر یا اصلاح ژن 114
- فصل بیستم: خون و فرآورده های آن 116
- اشاره 116
- * اهداء خون 117
- * انتقال خون 117
- * طهارت و نجاست 117
- * ضمانت در خون گرفتن 118
- * خریدوفروش خون 118
- اشاره 119
- فصل بیست و یکم: دارو 119
- * استفاده از الکل 120
- * معالجه با موادّ حرام 120
- * داروهای وارداتی 121
- * ماء الشعیر 121
- فصل بیست و دوم: استعمال مواد مخدّر 123
- اشاره 123
- * اعتیاد 124
- * ترک اعتیاد 125
- * استفاده دارویی 125
- اشاره 126
- فصل بیست و سوّم: درمان به وسیلۀ هیپنوتیزم (خواب مصنوعی) 126
- * هیپنوتیزم 127
- فصل بیست و چهارم: احکام شرعی بیماران 128
- اشاره 128
- * طهارت و نجاست 129
- * وضو، غسل و تیمّم 129
- * نماز بیماران 133
- * روزۀ بیماران 136
- * تجویز پزشک 137
- * حالات بیماری 138
- * حج 140
- * قضا و کفاره 140
جواب: در حال حیات اگر خطر جانی در کار نباشد اشکال ندارد، و نسبت به بعد از وفات در مفروض سؤال اشکال ندارد.
«299» خریدوفروش موی انسان جایز است.
* دیه در پیوند اعضاء
«300» در مواردی که قطع و پیوند عضوی از اعضای مسلمان (یا اهل ذمّه) جایز باشد، بنابر احتیاط دیۀ آن را بپردازند؛ و اینکه دیه بر قطع کننده باشد یا بیمار محل اشکال است؛ ولی پزشک می تواند با بیمار قرار بگذارد که دیه را خود بیمار بپردازد؛ و اگر میّت در زمان حیات خود برای قطع عضوش اجازۀ مخصوص داده باشد، قطع آن عضو دیه ندارد؛ و اگر در زمان حیات با توافق صاحب عضو باشد در صورتی که تبرّعاً اهدا کرده باشد دیه ندارد؛ و اگر مصالحه به مقدار دیه یا کمتر و یا بیشتر کرده باشد باید
طبق مصالحه عمل شود و اضافه بر آن دیه ندارد.
«301» برداشتن عضو از شخص زنده بدون اجازۀ او علاوه بر اینکه معصیت است قصاص یا دیه نیز دارد.
«302» سؤال: در مواردی که نجات جان بیمار مسلمانی وابسته به پیوند یک یا چند عضو از شخص دیگری باشد، اگر جسدی مجهول الهویه که اعضای قابل پیوندی دارد در دسترس باشد، آیا می توان این اعضا را به بیماری که محتاج است پیوند زد؟
جواب: مجهول الهویه در کشورهای اسلامی حکم مسلمان، و در کشورهای غیر اسلامی حکم غیر مسلمان را دارد؛ و در فرض اول اگر نجات جان بیمار مسلمانی متوقف بر آن باشد اشکال ندارد، ولی بنابر احتیاط دیۀ عضو را بپردازند.
«303» سؤال: طبق آمار سازمان بهشت زهرا به طور متوسط 3500 نفر در سال به علت سکتۀ مغزی، خونریزی و یا ضربۀ مغزی فوت می نمایند؛ از نظر پزشکی کلیۀ این افراد قابل پیوند به بیماران دیالیزیِ دردمند است، آیا قطع کلیۀ این افراد برای پیوند به بیماران دیالیزی در صورت رضایت وابستگان یا وصیت میّت جایز است؟ و در صورت قطع، دیه تعلق می گیرد یا خیر؟