حدود و قصاص و دیات صفحه 143

دیه مرد مذکور شد در زبان با دیه زن ملاحظه خواهد شد، و در کافر ذمّی با دیه او، و در غلام با قیمت او بشرطی که زیاده از دیه آزاد نباشد، مثل آن که ذکر غلام را به برّند قیمت او را می دهند، چنانچه مذکور شد.

و آن چه در شرع مقدّری ندارد که ارش می دهند آزاد را غلام فرض می کنند و ملاحظه می کنند که بدون این عیب چه قیمت داشته و با این عیب چه قیمت دارد، و این تفاوت را از دیه آزاد می گیرند.

فصل ششم: در جنایاتی است که بر جنین واقع شود

اشاره

، یعنی طفلی که در رحم باشد، یا بر میّتی واقع شود، و در آن چند بحث است:

اوّل [دیه جنین آزاد مسلمان بعد از آن که خلقتش تمام شده باشد و هنوز روح در آن ندمیده]

مشهور میان علماء آن است که دیه جنین آزاد مسلمان بعد از آن که خلقتش تمام شده باشد و هنوز روح در آن ندمیده باشد، صد دینار است.

و مشهور آن است که فرقی نیست میان دختر و پسر، و بعضی گفته اند: در پسر صد دینار است، و در دختر پنجاه دینار، و خالی از قوّتی نیست.

و ابن جنید رحمه اللَّه قائل شده است که دیه جنین مسلمان یا غلامی است یا کنیزی که قیمت هر یک نصف عشر دیه باشد، و این موافق مذهب عامه است، و اوّل اصحّ است، و اگر کافر ذمّی باشد، جنین او دیه اش عشر دیه پدر او است که موافق مشهور هشتاد درهم است، و در روایتی (1) وارد شده است که عشر دیه مادر او است که چهل درهم باشد، و بنا بر قول ثانی ممکن است حمل روایت بر آن که جنین دختر باشد، و مشهور میان علماء آن است که دیه جنین بنده عشر قیمت مادر او است.

و بعضی گفته اند اگر پسر باشد عشر قیمت پدر است، و اگر انثی باشد عشر قیمت مادر است.

و بعضی گفته اند: که اگر زنده بزاید و بمیرد عشر قیمت مادر است، و اگر مرده بیندازد نصف عشر قیمت مادر است.

1- فروع کافی 7: 344 ح 5.