حدود و قصاص و دیات صفحه 29

باب چهارم: در بیان حدّ دزدی

فصل اوّل: در بیان شرایط حد

اوّل: آن که بالغ باشد

اگر کودک نابالغ دزدی کند، مشهور، میان علماء آن است که دستش را نمی برند، و او را تأدیب و تعزیر می کنند.

و بعضی از علماء موافق روایات معتبره قائل شده اند: که در مرتبه اوّل و دوّم او را می بخشند، و در مرتبه سیّم تعزیرش می کنند، و در مرتبه چهارم گوشت سر انگشتانش را می تراشند، که خون جاری شود، و در مرتبه پنجم بند بالای چهار انگشتش را می برند، و در مرتبه ششم از پنج انگشتان می برند به روش مردان بالغ (1).

و بروایتی (2) در اوّل و دوّم عفو می کنند، و در سیّم بند بالای انگشتان را می برند، و در مرتبه چهارم بند دوّم را، و در مرتبه پنجم بند سیّم را، و دور نیست که این مراتب منوط برأی امام علیه السلام بوده باشد.

دوّم: عقل است

پس اگر دیوانه در حال دیوانگی دزدی کند تعزیرش می کنند، و اگر در حال عقل دزدی کند و بعد از آن دیوانه شود، مشهور آن است که حد ساقط نمی شود.

سیّم: آن که او را شبهه ای عارض نشده باشد

مثل آن که گمان کند مال او است و بردارد و معلوم شود که مال دیگری بوده، یا آن که از مال مشترک بردارد بقدر حق خود، و اگر زیاده از حق خود بردارد بقدر نصاب قطع داشته حد بر او لازم می شود.

چهارم: آن که شرکتی در آن مال نداشته باشد

بنا بر قول بعضی از اصحاب مثل آن که از آن جماعت که جنگ کرده اند با کافران از غنیمتی که از ایشان گرفته اند بیش از قسمت بدزدد دستش را نمی برند بنا بر قول این جماعت.

و اکثر محققین علماء قائل شده اند: که اگر زیاده از حصه خود بقدر نصاب قطع برده باشد دستش را می برند.

1- فروع کافی 7: 233.

2- فروع کافی 7: 232.