آئین کیفری اسلام جلد 3 صفحه 320

[موارد عدم ثبوت حدّ المحارب]

[مسأله 2- لا یثبت الحکم للطلیع، وهو المراقب للقوافل ونحوها لیخبر رفقاءه من قطّاع الطریق، ولا للردء، وهو المعین لضبط الأموال، ولا لمن شهر سیفه أو جهّز سلاحه لإخافه المحارب ولدفع من یقصده بسوء ونحو ذلک ممّا هو قطع الفساد لا الفساد، ولا للصغیر والمجنون ولا للملاعب.]

موارد عدم ثبوت حدّ محارب

اشاره

در موارد زیر حدّ محارب ثابت نمی گردد.

1- طلیع: کسانی که مراقب کاروان ها هستند و رسیدن کاروان را به محدوده ی قطّاع الطریق خبر می دهند. در حقیقت، کانال اطّلاعاتی دزدان است.

2- ردء: کسی است که در جمع آوری اموال به محارب کمک می کند.

3- مدافع: کسی که برای ترساندن محارب، یا دفع فسادش، یا دفع کسی که قصد سوئی نسبت به او دارد و مانند آن، سلاح بردارد یا برهنه کند.

4- حدّ محارب در حقّ صغیر و مجنون و ملاعب ثابت نمی شود.

بیان دو اشکال در عبارت شرایع و تحریرالوسیله

مرحوم محقّق رحمه الله بعد از تعریف محارب می فرماید: «ولا یثبت هذا الحکم للطلیع ولا للردء»؛(1) امام راحل رحمه الله نیز در تحریرالوسیله به تبع شرایع می فرمایند: «لا یثبت الحکم للطلیع ولا للردء و ...» ظاهر دو عبارت این است که افراد مذکور از مصادیق محارب اند، امّا حکمش را ندارند. به عبارت دیگر، خروج این افراد، خروج تخصیصی و حکمی است نه خروج موضوعی و تخصّصی. اگر چنین معنایی مقصود مرحوم محقّق و امام راحل باشد، دو اشکال وارد می شود:

1- در عبارت شرایع و تحریرالوسیله تا به این جا حکم محارب ذکر نشده است، چگونه

1- شرایع الاسلام، ج 4، ص 959.