آئین کیفری اسلام جلد 3 صفحه 341

ومن شهر السلاح فی مصر من الأمصار وضرب وعقر وأخذ المال ولم یقتل فهو محارب، فجزاؤه جزاء المحارب وأمره إلی الإمام إن شاء قتله وصلبه وإن شاء قطع یده ورجله، قال: وإن ضرب وقتل وأخذ المال فَعَلَی الإمام أن یقطع یده الیمنی بالسّرقه ثمّ یدفعه إلی أولیاء المقتول فیتبعونه بالمال ثمّ یقتلونه ....(1)

فقه الحدیث: در این صحیحه، امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که در شهری از شهرها سلاح بکشد و پایی را قطع کند، از او قصاص می شود و از آن شهر تبعید می گردد؛ و اگر کسی در شهری از شهرها سلاح کشید، کتک کاری کرد، پی زد، مال گرفت ولی کسی را نکشت، او محارب است و عقوبتش به دست امام است؛ اگر خواست او را می کشد و به صلیب می آویزد- مجموع هر دو مقصود نیست، بلکه به نحو تخییر است- و اگر خواست، دست و پایش را قطع می کند ....

دلالت روایت: در این حدیث، امام علیه السلام فردی را که دارای خصوصیّاتی است، به عنوان محارب معرّفی می کند. سپس می فرماید: امام بین حدود اربعه مخیّر است.

دلیل ترتیب

وعن علیّ بن إبراهیم، عن محمّد بن عیسی، عن یونس، عن یحیی الحلبی، عن برید بن معاویه، قال: سألت أبا عبد اللَّه علیه السلام عن قول اللَّه عزّ وجلّ إِنَّمَا جَزَ ؤُاْ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ و قال: ذلک إلی الإمام یفعل ما یشاء.

قلت: فمفوَّض ذلک إلیه؟ قال: لا، ولکن نحو الجنایه.(2)

فقه الحدیث: برید بن معاویه از امام صادق علیه السلام درباره ی آیه ی محارب پرسید؛ امام متوجّه شدند که نظر برید درباره ی حدودی است که در آیه مطرح است. لذا، فرمود:

اجرای این حدود به دست امام است، هر کار می خواهد انجام می دهد- اگر به همین جا ختم

1- وسائل الشیعه، ج 18، ص 532، باب 1 از ابواب حدّ محارب، ح 1.

2- وسائل الشیعه، ج 18، ص 533، ح 2.