پرتو عنایات در بیان احکام حدود، قصاص، دیات صفحه 324

جانی مولای پدر و مادر نداشت . عاقله وی ضامن جریره است .

( مسئله 1228 ) : کسی که با دیگری یا دیگران برای دفع ظلم هم قسم شده و یا کسی که به قبیله و فامیلی ملحق می گردد و از جمله آنان محسوب می شود از عاقله نیست .

دسته سوم عاقله امام معصوم علیه السلام است .

( مسئله 1229 ) : اگر از خویشان و فامیل جانی کسی نیست و وارث از 2 دسته سابق هم ندارد . جنایت خطای وی را امام معصوم علیه السلام ضامن است ، ولی اگر عاقله ای غیر از امام معصوم ندارد ، و مالی دارد ، ضمان امام معصوم محل اشکال است . خصوصاً نسبت به جانی کور ، بلی در صورت فقدان مال می توان گفت ، بر عهده امام معصوم علیه السلام است .

( مسئله 1230 ) : منظور از عهده دار بودن امام معصوم علیه السلام پرداخت از بیت مال مسلمین است ، یا از مال شخص آن حضرت ؟ دو وجه است و بعید نیست مرجع هر دو یکی باشد ، و احتمال قوی دارد که در زمان غیبت ، ضمان راجع به نائب امام معصوم علیه السلام باشد .

آنچه بر عاقله است

( مسئله 1231 ) : همانا عاقله جنایتی را عهده دار است که انسانی از روی خطا بر انسان دیگری وارد آورد ، و جنایتی که بر غیر انسان وارد کرده ، یا غراماتی که به سبب اتلاف اموال مردم بر عهده جانی است ، عاقله عهده دار نبوده ، و هم