مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 13

است که مورد تسالم فقهاست؟به عبارت دیگر،آیا واژه حد از معنای لغوی به یک معنای خاص محدود منتقل گردیده،به اصطلاح در این معنا حقیقت شرعی شده است؟

می دانیم که زمانی یک واژه در معنای ثانوی حقیقت شرعی می شود که در زمان شارع در چنین معنایی به کار رفته و به قدری ذهن مردم با آن معنا انس یافته باشد که بدون آوردن قرینه،به مجرد کاربرد آن واژه،معنای دوم به ذهن تبادر کند.آیا این مطلب در خصوص«حدود»درست است یا خیر؟

یکم)حد در قرآن

در مجموع واژه حد چهارده بار در نه آیه قرآن به صورت جمع،یعنی حدود به کار رفته است.تقریباً در همه آیاتی که واژه حدود در آن آمده،آن را «حُدُودُ اللّهِ» نامیده است و کسی که به این حدود تعدی کند،به حدود خدا تعدی کرده است. «حُدُودُ» در این آیات به معنای مجازات و عقوبت گناهکار نیست،بلکه به معنای احکام الله و اوامر و نواهی الهی بوده،بیشتر برای بیان حد و مرز (1)رفتارها،اختیارات و دخالت های آدمیان در ارتباط با یکدیگر است و بیشترین مواردی که در قرآن از آن یاد شده،درباره روابط مرد و زن به عنوان زن و شوهر است.

در آیه 187 سوره بقره پس از ذکر قسمت هایی از احکام روزه و اعتکاف،از این احکام به«مرزهای الهی»تعبیر شده است؛مرز میان حلال و حرام،و از نزدیک شدن به این حدود و مرزها بر حذر داشته است؛چرا که نزدیک شدن به مرز،وسوسه انگیز است و گاه سبب می شود آدمی بر اثر طغیان شهوت یا گرفتار شدن به اشتباه از آن بگذرد.

آیات 226 تا 242 به برخی از مواردی اشاره دارد که نادیده گرفتن آنها به ویژه هنگام طلاق،می تواند تعدی به حقوق زن در مقام همسر باشد.آیات 1 تا 14 سوره نساء افزون بر روابط زن و مرد،همچنین نگهداری دقیق از اموال یتیمان و چگونگی تقسیم ارث میان بازماندگان را حدود دانسته و از تعدی این حدود منع کرده است.آیات دیگری نیز که به عنوان حدود در قرآن طرح شده،باز به زوایای دیگری از همین مسائل اشاره دارد.