مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 154

صاحب مدارک الاحکام این واژه را ظاهر در کراهت دانسته، (1)اما در شرح المفاتیح ظهور آن در کراهت محل نظر پنداشته شده با این استدلال که صلاح در مقابل فساد است.اما بیشتر فقها،به ویژه قدما بنا را بر ظهور در حرمت می گذارند.نراقی به دو دلیل ظهور در کراهت را رد می کند:

1.تبادر:وقتی بیمار به مریض می گوید«لایصلح لک الغذاء الفلانی»از این سخن منع تناول آن غذا و وجود مفسده فهمیده می شود و هر کس ببیند بیمار از آن غذا می خورد،او را سرزنش می کند.همچنین است در مقام استخاره...و برای اثبات این تبادر،بنای اکثر فقها بر حرمت و حکم آنان بر حرمت به مجرد ورود این لفظ در روایات،کافی است....به این بزرگانی که با عرف عرب آشنا هستند بنگر که چگونه از این عبارت،حرمت را فهمیده اند.پس به ضمیمه عدم نقل،مطلوب ما که اثبات حرمت است،ثابت می گردد،بلکه از اخبار روشن می شود که این تبادر در عصر معصوم هم وجود داشته است.

2.تصریح اهل لغت به این که صلاح،خلاف فساد و نقیض آن است.پس نفی صلاح،اثبات فساد است.گفته های جوهری،فیروزآبادی و طریحی نیز صراحت در این معنا دارند....یصلح به معنای یجوز است؛پس«لا یصلح»که نفی آن می باشد،باید به معنای«لا یجوز»باشد. (2)

نراقی در تأیید این دیدگاه به روایات متعددی نیز اشاره کرده،در عین حال یادآور می شود که حقیقت و ظهور«لایصلح»در حرمت،با کاربرد آن در کراهت منافات ندارد؛چون استعمال اعم از حقیقت است و می تواند در معنای مجازی صورت گیرد و در روایات،کاربرد واژه ای که برای حرمت و وجوب وضع شده،در کراهت و استحباب فراوان است،به خلاف عکس آن؛یعنی کاربرد الفاظ وجوب و کراهت در معنای استحباب و حرمت. (3)

به نظر می رسد نراقی در این فصل درصدد نفی ظهور این اصطلاح در کراهت بوده،تعیین نکرده که ظهور این اصطلاح در حرمت است یا فساد.در بررسی روایت

1- (1) .سید محمد عاملی،مدارک الاحکام،ج1،ص340.
2- (2) .محقق نراقی،عوائد الایام،ص241.
3- (3) .همان،ص245.