مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 219

ایشان،با ارتکازی دانستن عدم رضای شارع به اختلال نظام-که همان هرج و مرج است-ولایت فقیه را در عصر غیبت ثابت می داند.بدیهی است در صورتی که ثابت شود تعطیلی حدود،اختلال نظام را در پی دارد،استدلال فوق در کلام نائینی،ولایت فقها را بر اقامه حدود نیز ثابت می کند.

گفتنی است به«حفظ نظام»برای منع از اجرای برخی مجازات های خاص نیز تمسک شده است.برای مثال،امام خمینی درباره اجرای حکم سنگسار فرموده اند که اگر موجب وهن نظام باشد،باید تعطیل شود:«آنچه موجب وهن نظام باشد،نظام را تضعیف می کند،در حالی که حفظ نظام،بالاترین مصلحت است». (1)

برای بررسی استدلال های فوق لازم است ابتدا مفهوم«حفظ نظام»و اختلال آن را روشن،و امکان اختلال نظام را در صورت تعطیل حدود بررسی کنیم.در نهایت هم لازم است پس از روشن شدن موضوع،حکم اختلال نظام را توضیح دهیم.از استدلال های فوق این گونه به نظر می رسد که وجوب«حفظ نظام»و حرمت«اختلال نظام»از نظر فقهی بدیهی است،اما به نظر می رسد این مدعایی شایسته تحقیق است.

ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام

«اختلال نظام»با«حفظ نظام»رابطه تقابل دارد.به نظر می رسد هر مسئله ای که«حفظ نظام»را به مخاطره اندازد،به«اختلال نظام»می انجامد.از این روست که حضرت امام خمینی می فرمایند:«حفظ نظام از امور مورد تأکید شارع و اختلال امور مسلمین مبغوض شارع است». (2)به همین دلیل،«حفظ نظام واجب و اخلال در آن حرام است». (3)در این کلام،تلازم این دو امر به خوبی مشهود است.به دلیل همین تلازم،برای دانستن مفهوم«اختلال نظام»نیز باید به مفهوم نظام و حفظ آن رجوع کرد.

نگاهی به متون و نوشته های فقهی نشان می دهد«حفظ نظام»به دو معنا استعمال

1- (1) .جهانگیر صالح پور،مجله کیان امام خمینی،«فقیه دوران گذار از فقه جواهری تا فقه المصلحه»،ش46،ص26.
2- (2) .امام خمینی،کتاب البیع،ج2،ص619.
3- (3) .همان،ص203.