- سخن ناشر 1
- اشاره 7
- اشاره 9
- اشاره 9
- 1-واژه شناسی حد 9
- اشاره 9
- حد 9
- ب)معنای اصلی واژه 10
- الف)ریشه واژه حد 10
- الف)حد در متون دینی 12
- 2-اصطلاح شناسی حد 12
- ب)حد در اصطلاح فقهی 22
- الف)انواع جرایم حدی در فقه اهل سنت 28
- 3-انواع جرایم حدی 28
- ب)انواع جرایم حدی در فقه شیعه 31
- اشاره 33
- 1-واژه شناسی تعزیر 33
- تعزیر 33
- 2-اصطلاح شناسی تعزیر 35
- الف)تعزیر در متون دینی 35
- ب)تعزیر در اصطلاح فقهی 38
- الف)به لحاظ ویژگی های کمّی و کیفی 39
- 3-تفاوت های حدود و تعزیرات 39
- اشاره 39
- ب)به لحاظ موضوع،نوع عقوبت و میزان مجازات 41
- الف)ارتکاب معصیت 42
- 4-موجبات فقهی اعمال تعزیر 42
- اشاره 42
- ب)اخلال در واجب 48
- ج)رفتار مفسده انگیز و خلاف مصالح عمومی 49
- 2-اصطلاح شناسی مشروعیت 51
- اشاره 51
- 1-واژه شناسی مشروعیت 51
- مشروعیت 51
- عصر غیبت 54
- 1-واژه شناسی غیبت 54
- الف)غیبت در اندیشه کلامی شیعه 55
- 2-اصطلاح شناسی غیبت 55
- ب)عصر غیبت در ادبیات فقهی 57
- لزوم عصمت امام 61
- اشاره 61
- اشاره 62
- اصل عدم ولایت 62
- 2-نگرش فقها به اصل عدم ولایت 63
- 1-مفهوم اصل عدم ولایت 63
- الف)استصحاب 65
- ب)توحید 65
- ج)آزادی انسان ها 66
- ولایت فقیه 68
- اشاره 68
- 1-تبیین مفهوم ولایت فقیه 69
- الف)مفهوم ولایت 69
- ب)مفهوم فقیه 70
- الف)ولایت مقیده فقیه 73
- اشاره 73
- 2-حدود اختیارات ولی فقیه 73
- ب)ولایت مطلقه فقیه 74
- ایران 76
- اشاره 76
- افغانستان 79
- دیگر کشورهای اسلامی 82
- اشاره 84
- اشاره 86
- 1-سید مرتضی 86
- اشاره 86
- متقدمین(فقهای پیش از محقق حلی) 86
- 2-شیخ طوسی 88
- 3-قطب الدین راوندی 89
- 4-طبرسی 92
- متأخرین(محقق حلی تا مقدس اردبیلی) 93
- 1-محقق حلی 93
- 2-فاضل آبی 95
- 4-فخر المحققین 96
- 2-شیخ بهایی 97
- 1-مقدس اردبیلی 97
- متأخر المتأخرین(مقدس اردبیلی تا معاصران) 97
- 3-میرزای قمی 98
- 4-شیخ انصاری 98
- 5-فقهای مشروطه خواه 100
- فقهای معاصر 101
- 1-سید احمد خوانساری 101
- 2-سید محمد شیرازی 102
- اشاره 105
- 1-لزوم شرایط اجتماعی خاص،برای اجرای حدود 105
- دلایل تحلیلی 105
- اشاره 105
- اشاره 105
- ب)جامعه توحیدی و مدینه فاضله 108
- ج)توجه به زمینه های اجتماعی جرم 112
- د)جامع نگری به احکام تربیتی اسلام 114
- 2-عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 116
- اشاره 116
- ج)شبهه عدم حجیت خبر واحد در احکام شدید کیفری 122
- د)بررسی شبهه 123
- ه)چند نکته 125
- 1-اجماع منقول از ابن ادریس و ابن زهره 127
- اشاره 127
- دلایل نقلی 127
- الف)احتمال ها در تفسیر ظاهر کلام ابن ادریس 129
- ب)بررسی احتمالات 130
- اشاره 138
- 2-روایت اشعثیات 138
- الف)بررسی سند 140
- ب)اشکال های سندی کتاب اشعثیات 141
- ج)بررسی دلالت واژگان 153
- د)اشکال دلالی 167
- 3-قاعده درأ 170
- اشاره 170
- الف)فقها و قاعده درأ 171
- ب)مستند روایی قاعده درأ 173
- ج)رجال شناسی و درایت حدیث 175
- د)مفهوم شناسی 178
- ه)احتیاط در دماء 184
- دیدگاه فقها 190
- نقد و بررسی 191
- 1-بر اساس دیدگاه جواز اقامه حدود 191
- اشاره 191
- 2-بر اساس دیدگاه عدم جواز اقامه حدود 192
- اشاره 195
- اشاره 197
- متقدمین 197
- 1-شیخ مفید 197
- 2-شیخ طوسی 198
- 3-سلّار 199
- متأخرین 200
- 1-علامه حلی 200
- 2-شهید اول 201
- 4-فاضل مقداد 202
- 5-محقق کرکی 203
- 1-مقدس اردبیلی 204
- 6-شهید ثانی 204
- متأخرِ متأخرین 204
- 2-فیض کاشانی 205
- 4-محقق نراقی 206
- 5-صاحب جواهر 207
- فقهای معاصر 209
- 1-امام خمینی 209
- اشاره 212
- استفتائات 212
- 4-سید عبدالکریم موسوی اردبیلی 213
- 2-مقام معظم رهبری 213
- 3-ناصر مکارم شیرازی 213
- اشاره 215
- اشاره 215
- دلایل تحلیلی 215
- 1-مبغوضیت تعطیلی حدود 215
- اشاره 215
- ب)اشکال ها 216
- اشاره 217
- 2-اختلال نظام 217
- الف)دیدگاه فقها 218
- ب)مفهوم حفظ و اختلال نظام 219
- د)نقد و بررسی 223
- 3-وجود فلسفه و مصلحت تشریع حدود 223
- اشاره 223
- الف)دیدگاه فقها 225
- ب)روش دیگر استدلال 227
- 4-استناد به ولایت حسبه 228
- اشاره 228
- الف)مفهوم شناسی حسبه 229
- ب)ولایت حسبه و اقامه حدود 232
- ج)اشکال ها 233
- اشاره 237
- اشاره 237
- دلایل نقلی 237
- 1-اطلاق ازمانی ادله حدود 237
- ب)نقد و بررسی 239
- الف)بررسی سند روایت 245
- 2-روایت حفص بن غیاث 245
- اشاره 245
- 3-مقبوله عمر بن حنظله 254
- اشاره 254
- 4-معتبره ابی خدیجه سالم بن مکرم الجمال 267
- اشاره 267
- الف)بررسی سند روایت 268
- ب)بررسی دلالت روایت 269
- 5-توقیع شریف حضرت صاحب الزمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف به اسحاق بن یعقوب 275
- اشاره 275
- یکم.بررسی سند توقیع شریف 276
- دوم.بررسی دلالت توقیع 280
- الف)روایات منع از تعطیل حدود 286
- 6-دیگر روایات 286
- ب)روایات اهمیت اجرای حدود 289
- ج)روایت ابی عبیده 290
- د)نبوی مشهور:«علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» 292
- ه)حدیث اللهم ارحم خلفائی 293
- و)روایت«مجاری الامور» 294
- ز)برداشت نراقی از مجموع روایات 295
- ح)جمع بندی روایات 296
- اشاره 298
- اشاره 298
- اشاره 298
- عموم مردم 298
- 1-اقامه حدود در جرایم خاص 298
- الف)ساب النبی و الائمه 299
- ج)قتل در فراش 300
- الف)اقامه حد بر عبد 302
- اشاره 302
- ب)اقامه حد بر ولد و زوجه 303
- ج)اقامه حد از سوی ظالمین 304
- اشاره 305
- 1-تعریف حاکم جور 305
- حاکم جور 305
- 2-دلایل مشروعیت اقامه حدود توسط حاکم جور 306
- اشاره 306
- الف)عدم اختصاص واژه امام به معصومان علیهم السلام 306
- ب)سیره عملی معصومان 308
- ج)منع از تعطیل حدود 309
- فقیه یا ولی فقیه 312
- پژوهشی 322
- اشاره 324
ج)حکم شرعی حفظ نظام
نکته قابل توجه در این زمینه این است که حفظ نظام،به هر دو معنا،از واجبات شرعی و عقلی است.نگاهی به ابواب مختلف فقه نیز نشان دهنده مسلّم بودن این مطلب در میان همه فقهاست.این دانشوران در موارد فراوانی،با مفروغ گرفتن این حکم،احکام و آثار گوناگونی بر آن مبتنی کرده اند که با نمونه هایی از آن آشنا شدیم. (1)برای بداهت وجوب و مهم بودن حفظ نظام و حتی تقدم آن بر دیگر احکام اولی،دلایل قابل قبولی ارائه شده است. (2)اما مراجعه به آثار فقها،چنان بداهت وجوب و ترجیح«حفظ نظام»را روشن می سازد،که ضرورتی برای بررسی این دلایل نمی بینیم.
حفظ نظام در دیدگاه شیخ انصاری اهمیت قابل توجهی دارد.ایشان عنوان«واجب مطلق»را برای«حفظ نظام»برگزیده است:«لاقامه النظام التی هی من الواجبات المطلقه (3)؛حفظ نظم از واجبات مطلقی است که هرگز نمی توان آن را مخصوص دوره ای دانست».این مطلب در جای جای کلام شیخ مورد استناد قرار گرفته و ایشان آن را از مهم ترین واجبات دانسته،بر همه احکام اولیه حاکم گرفته است. (4)
امام خمینی نیز حفظ نظام را از امور مورد تأکید شارع و دلیلی بر بقای احکام سیاسی اسلام و لزوم حکومت دانسته است. (5)
همچنین امام راحل در تاریخ 19/مهر/1360 در پاسخ رئیس مجلس چنین مرقوم فرمود:
بسم الله الرحمن الرحیم. آنچه در حفظ نظام جمهوری اسلامی دخالت دارد که
1- (1) .علی اکبر کلانتری،مجله کاوشی نو در فقه اسلامی،«فقه و مصلحت نظام»،ش11-12.
2- (2) .ر.ک:سید محسن خرازی،مجله فقه اهل بیت،«کاوشی در حکم فقهی تجسس»،ش 26.
3- (3) .شیخ انصاری،کتاب المکاسب،ج2،ص140.
4- (4) .همان،ص139،137 و 140.
5- (5) .امام خمینی،البیع،ج2،ص461.