مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 303

در ادامه صاحب جواهر به استدلال پرداخته،دلایل چندی همچون:اجماع فقها،نصوص متواتر،اخبار مستفیضه بین خاصه و عامه،عموم تسلط مولی بر عبدش،نبوی«أقیموا الحدود علی ما ملکت أیمانکم» (1)خبر«عنبسه بن مصعب»، (2)خبر«علی بن جعفر» (3)و...و در نهایت قطع بر وجود سیره در جواز تعزیر که از اقسام حدود است. (4)

مقتضی اطلاق نص و فتوی،جواز اقامه حد بر عبد است،چه مولی عادل باشد یا فاسق و چه زن باشد یا مرد. (5)اما در شرایط مولی بین اصحاب اختلافاتی وجود دارد و حتی سلار در مراسم و علامه حلی در مختلف،به خلاف مشهور فقها،فقاهت مولی را لازم می دانند. (6)

ب)اقامه حد بر ولد و زوجه

در رابطه اقامه حد بر ولد و زوجه دو قول وجود دارد؛ (7)شیخ طوسی در«نهایه»، (8)علامه در«تبصره»، (9)شهید در«دروس»و«لمعه» (10)قایل به جوازند و قول جواز در«ایضاح»از ابن براج،و در«غایه المرام»از ابن جنید نیز نقل شده است، (11)در حالی که مفید،ابن ادریس،ابن زهره،طبرسی،کرکی و شهید ثانی قول عدم جواز را برگزیده اند. (12)علامه حلی در این مورد هم فقاهت را معتبر می داند،و شهید ثانی نیز با این که منع را اقوی می داند،در صورتی که مولی فقیه باشد،قول جواز را متجه

1- (1) .محدث نوری،مستدرک الوسائل،باب 27 از ابواب مقدمات الحدود،ح2.
2- (2) .شیخ حر عاملی،وسائل الشیعه،باب 30 از ابواب مقدمات الحدود،ح 6 و 7.
3- (3) .همان.
4- (4) .همان،ص387.
5- (5) .همان.
6- (6) .سلار،المراسم العلویه،ص264 و علامه حلی،مختلف الشیعه،ج4،ص463.
7- (7) .محقق سبزواری،کفایه الاحکام،ج1،ص411.
8- (8) .شیخ طوسی،النهایه،ص301.
9- (9) .علامه حلی،تبصره المتعلمین،ص114.
10- (10) .شهید اول،الدروس،ج2،ص48؛همان،اللمعه،ص75.
11- (11) .سیدمحمدباقر شفتی،مقاله فی اقامه الحدود فی تحقیق هذه الاعصار،ص85-86.
12- (12) .محمدحسن نجفی،جواهر الکلام،ص388.