مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 54

ب)مشروعیت در کلام مانعان

همان گونه که گفتیم،بی گمان عدم جواز در کلام مانعان اقامه حدود،به معنای حرمت است.اما پرسشی که به ذهن می رسد این است که:این حرمت چگونه با حکم وجوب اقامه حدود در زمان حضور،قابل جمع است؟آیا این اعتقاد اعتراف به نسخ شریعت نیست؟این پرسشی است که سید مرتضی و شیخ طوسی در دو کتاب غیبه و المقنع فی الغیبه پاسخ گفته اند.سید مرتضی می گوید:

«این نسخ حدود شرعیه نیست.نسخ هنگامی محقق می شود که در حال امکان اقامه حدود و زوال اسباب عدم اقامه،آن را ساقط کنیم.تنها در این صورت است که می توان گفت حدود نسخ شده،ولی در حال حاضر،خیر». (1)

شیخ طوسی نیز بیانی شبیه به همین مطلب دارد. (2)

با این بیان،شبهه نسخ پاسخ گفته می شود؛چرا که در دیدگاه مانعان«اقامه حدود از واجبات ائمه و از مختصات آنان است» (3)و دیگر افراد اصلاً مخاطب اطلاقات ادله حدود نیستند.در نتیجه،در زمان غیبت امام معصوم،موضوع حکم وجوب مرتفع می گردد،نه اینکه حکم منسوخ شود.

عصر غیبت

1-واژه شناسی غیبت

غیبت به فتح غین و باء،مصدر عربی است و در لغت به چند معنا،مثل ناپدید شدن،دور شدن،جدایی،غایب شدن و ضد حضور آمده است. (4)در جمع بندی می توان گفت غیبت در دو معنا به کار می رود و دیگر معانی به این دو معنا باز می گردد:یکی«عدم حضور»و دیگری«عدم ظهور».البته«غیبت»در مقابل«حضور»معنایی عرفانی نیز دارد.در این معنا غیبت یعنی حالت بی خبری از خلق که گاه به عارف دست

1- (1) .سید مرتضی،المقتع فی الغیبه،ص60 و همان تنزیه الانبیاء،ص235.
2- (2) .شیخ طوسی،الغیبه،ص94.
3- (3) .سید مرتضی،الشافی فی الامامه،ج1 ص112.
4- (4) .دهخدا،لغتنامه دهخدا،مدخل غیبت.