مشروعیت اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت صفحه 95

دارد.بر این اساس،نسبت توقف به محقق در این مسئله صحیح به نظر نمی رسد.

قرینه های دیگری نیز در کلام محقق وجود دارد که صراحت دیدگاه ایشان را در این زمینه روشن می سازد.این فقیه گرانقدر،نخستین فقیهی است که قید زمان غیبت را ذیل این مسئله مطرح کرده و پیش از آن نیز قید عدم وجود(حضور)امام را که همان غیبت امام است،یادآور شده است.احتمال اینکه کلام این بزرگوار فقط به اقامه حدود در دستگاه ظلمه داشته اشاره باشد نیز منتفی است.گرچه این احتمال دست کم درباره سخنان ابن ادریس قابل طرح خواهد بود،ولی در اینجا به یقین مردود است؛زیرا هر چند در شرائع با پیروی از پیشینیان،پس از طرح مسئله تولای اقامه حدود از سوی ستمگران،این بحث را مطرح کرده، (1)در مختصر بدون اشاره به این مسئله،وارد بحث شده است.

2-فاضل آبی

عزالدین حسن بن ابی طالب یوسفی آبی معروف به فاضل آبی،از شاگردان مشهور محقق و علامه حلّی است. (2)وی در کشف الرموز خود که شرح مختصر النافعِ استادش محقق حلّی است،می نویسد:

بی تردید شیخان جزم پیدا کرده اند که در زمان غیبت در صورتی که فقها متمکن از اقامه حدود باشند،این امر به ایشان تفویض شده است،اما ما در این مسئله نظر داریم. (3)

فاضل آبی با این نظر خود،در نظریه تفویض اقامه حدود به فقها تردید می کند و از شمار قایلان به عدم جواز می گردد.

1- (1) .آن هم بدین دلیل بوده که با توجه به حکومت حاکمان جور،چون همه حکومت ها نامشروع بودند،فرض دیگری(اقامه حدود در حکومت عدل)برای تصدی قضاوت و اقامه حدود قابل تصور نبود.فقهای قدیم شاید حتی تصور نمی کردند به برکت انقلاب اسلامی که حاصل زحمات 1400 ساله بزرگان دین،علما و فقهاست،روزی حکومتی عدل پدید آید که با وجود غیبت امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف حکومتی مشروع و عدل قلمداد شود و احکام الهی را اجرا کند.
2- (2) .سیدمحسن امین،اعیان الشیعه،ج4،ص631 و شیخ آقابزرگ تهرانی،طبقات اعلام الشیعه،ج7،ص38.
3- (3) .فاضل آبی،کشف الرموز،ج1،ص434.