موسیقی صفحه 31

ثانیاً) ورزیدگی پیدا کرده؛

ثالثاً) در پایان هم بهره، پاداش و مزد دارد.

مثل کارگری که وقتی بارها را به دوش می گیرد دو خوشحالی همراه و هنگام گرفتاری دارد و یک شادی در پایان کار. زیرا وقتی بار را قبول می کند از بی کاری و رکود رها شده و همچنین با تحمل بار، ورزیده تر و نیرومند می شود و آخر کار هم مزد و پاداش دارد، چنین است که در قرآن سه بار این آیه تکرار می شود، دو بار «ان مع العسر یسراً»(51) و یک بار «سیجعل اللَّه بعد عسر یسراً»؛ یعنی به زودی خداوند بعد از سختی آسانی می آورد.(52)

با این دیدگاه که در برابر هر سختی سه آسانی هست، دیگر بحران و ضعف اعصاب نمی ماند و این وجود با همین درد و رنج ها ساخته شده و قدرت می گیرد و نتیجه آخر این که، این رنج ها و دردها ضربه هایی است که آدم را از بت ها و معبودهای خیالی رها می کند.

پس کسی رنج می برد که این ذکر رفیع، این آگاهی بلند را ندارد.

کسی رنج می برد که خیال می کند (در این دنیا) برای خوشی آمده، امّا کسی که بداند وجود انسانی بیش از خوشی مایه دارد و استعداد و سرمایه های او برای مقصدی مثل خوشی ساخته نشده، دیگر به تکرار خوشی و تنوع قانع نمی شود و با این تخدیرها زندگی نمی کند و موسیقی و نوایی را می پسندد که او را

با این بینش بیشتر پیوند دهد و آگاهش کند.(53)

پی نوشت ها

لعب: اگر کاری به هدف صحیح و راست و درستی نبوده و نتیجه درست و ثابتی نداشته باشد، آن کار را لعب (بازی کردن) گویند. مثل کودکان که با هم جمع می شوند و با آب و گل کارهایی انجام می دهند که هیج ثمری جز گذشت وقت ندارد.