جوان و موسیقی صفحه 42

بعضي چنين تصور مي‌كنند كه اسلام، از اين نظر، خشك و جامد و بي‌عنايت است و به عبارت ديگر، اسلام ذوق كش است و البته اينها چنين ادعا مي‌كنند، به خاطر اينست كه اسلام روي خوش به موسيقي نشان نداده و نيز بهره برداري از جنس زن به طور عام و هنرهاي زنانه؛ يعني رقص و مجسمه سازي را منع كرده است؛ ولي به اين شكل قضاوت كردن درست نيست.

ما بايد راجع به مواردي كه اسلام با آن مبارزه كرده، تامل كنيم و ببينيم آيا اسلام با آنها مبارزه كرده، از آن جهت كه زيباييست يا از آن جهت كه مقارن با امر ديگريست كه بر خلاف استعدادهاي فردي يا اجتماعي انسان است و به علاوه ببينيم در غير مورد ممنوعه آيا با هنري مبارزه شده است!

1 - از موضوعات مجمل

مسأله موسيقي و غنا مسأله‌ي مهمي است؛ اگر چه غنا حدودش روشن نيست.

غنا ضرب المثل مسائليست كه فقهاء به عنوان موضوعات «مجمل»

يعني موضوعاتي كه حدودش مفهوم و مشخص نيست به كار مي‌برند. مي‌گويند در مواردي اصل برائت جانشين مي‌شود؛ مثلاً در مورد فقدان نص، تعارض نصيين و شبهه‌ي موضوعي وقتي مي‌خواهند مقال به اجمال نص بزنند، همين غنا را ذكر مي‌كنند؛ ولي البته قدر مسلمي در غنا هست و آن اين است:

«آوازهايي كه موجب خفت عقل مي‌شود»

يعني شهوات را آن چنان تهييج مي‌كند كه عقل به طور موقت از حكومت ساقط مي‌شود و همان خاصيتي را دارد كه شراب يا قمار دارا است.

تعبير «خفت عقل» هم تعبير فقهاء و از جمله شيخ انصاري است.

آنچه مسلم است اينست كه اسلام خواسته است از عقل انسان حفاظت و حراست كند و در عمل هم نشان داده كه مطلب از همين قبيل است.