کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 118

صفحه 118

پاسخ

قرآن کریم کتاب هدایت همه انسان ها است چه زن و چه مرد. "شَهرُ رَمَضان َ الَّذِی اُنزِل َ فیه ِ القُرءان ُ هُدًی لِلنّاس ِ...; (بقره 185) ماه رمضان ]همان ماه است که در آن قرآن برای راهنمایی مردم فرو فرستاده شده است .." خداوند با توجه برخی تفاوت های فیزیکی و عاطفی میان زن و مرد، دو دسته احکام در قرآن بیان فرموده است یکی احکام مشترک میان زن و مرد، دیگری احکام اختصاصی زن یا مرد. هنگامی که آیات قرآن را مورد بررسی قرار می دهیم پی می بریم که بیشتر احکام و دستورات الهی میان زن و مرد مشترک است مانند: ایمان به خدا، پیامبران کتاب های آسمانی و قیامت برپایی نماز، پرداخت زکات و خمس روزه حج انفاق تقوا، وفای به عهد و پیمان اطاعت از خدا و رسول و امامان دوری از کارهای زشت و حرام مانند دزدی زنا، غیبت دروغ گویی اسراف و... افزون بر این که خطاب های قرآن در مورد احکام یاد شده شامل زن و مرد می شود، در آیه 35 احزاب به ده مورد از موارد مشترک میان زن و مرد تصریح کرده است موارد متعددی از احکام اختصاصی زنان در قرآن ذکر شده است مانند: احکام شیر دادن به کودک (بقره 233) احکام عادات ماهیانه (بقره 222، 223) احکام طلاق (بقره 228 232، 236 و 237)

احکام عده وفات (بقره 235) احکام ارث زنان (نسأ، 11، 12، 127، 176) احکام زناشویی (نسأ،15، 24) احکام خانوادگی (نسأ، 34، 35) استقلال اقتصادی زنان (نسأ، 2، 6، 20 و 21) احکام ازدواج و مهریه زنان (نسأ، 4، 21 24; نور، 4، 32) احکام حجاب (نور، 31; احزاب 32) احکام بیعت پیامبر با زنان (ممتحنه 12) آن چه بیان شد، اشاره به بخشی از احکام ویژه زنان است اما باید به این نکته توجه داشت که همه احکام با تمام جزئیات آن در قرآن نیامده است بلکه قرآن بیشتر به کلیات اشاره نموده تفسیر آیات و بیان جزئیات را به پیامبر9 سپرده است "...واَنزَلنا اِلَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیِّن َ لِلنّاس ِ ما نُزِّل َ اِلَیهِم ولَعَلَّهُم یَتَفَکَّرون (نحل 44)... و این قرآن را به سوی تو فرود آوردیم تا برای مردم آن چه را به سوی ایشان نازل شده است توضیح دهی و امید که آنان بیندیشند." از این رو است که منابع احکام اسلامی منحصر به قرآن نیست بلکه عبارت است از قرآن سنت (سخنان رفتار و امضای معصومین اجماع و عقل بنابراین در قرآن کریم همان گونه که احکام مربوط به مردان آمده احکام مربوط به زنان هم آمده است بلکه با توجه به زنده به گور کردن دختران در عصر جاهلیت (ر.ک سوره نحل آیه 58 و 59) و بی ارزش شمردن زنان در آن دوره و او را براساس معیارهای مردانه در تاریخ معاصر سنجیدن ، قرآن کریم زن را انسانی مستقل شمرد و او را با ملاک های متناسب با خودش سنجید و به جامعه معرفی نمود و از طفیلی قرار گرفتن او به

شدت مبارزه نموده راه رسیدن به مقام انسان کامل را فرا روی او نهاده است در همین راستا زنان نمونه را معرفی نمود و آنان را الگوی همه انسان های مؤمن قرار داد. از این زنان نمونه مادر موسی (قصص 7) حضرت مریم و آسیه همسر فرعون است که به مقام والای انسانی رسیدند و الگوی زنان و مردان قرار گرفتند. (تحریم 11 و 12)

چرا در اسلام برای زن ارزش بیش تری نسبت به مردان قائل شده اند؟

پرسش

چرا در اسلام برای زن ارزش بیش تری نسبت به مردان قائل شده اند؟

پاسخ

از نظر اسلام در این که زن و مرد هر دو انسانند، هیچ تفاوتی نیست آن چه حقیقت انسان را تشکیل می دهد، قلب و روح انسانی است از دیدگاه قرآن زن و مرد از "نفس واحده خلق شده اند: "یَََّأَیُّهَا النَّاس ُ اتَّقُواْ رَبَّکُم ُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفْس ٍ وَ َحِدَه ٍ وَخَلَق َ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَث َّ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِیرًا وَنِسَآءً". (نسأ، 1) بنابراین مایه اصلی آفرینش زن و مرد یکی بوده هیچ یک بر دیگری ترجیح ندارد. به بیان قرآن هر دو مکمل و نیازمند هم هستند: "وَ مِن ْ ءَایََتِه ِ أَن ْ خَلَق َ لَکُم مِّن ْ أَنفُسِکُم ْ أَزْوَ َجًا لِّتَسْکُنُوَّاْ إِلَیْهَا وَجَعَل َ بَیْنَکُم مَّوَدَّه ً وَ رَحْمَه ً إِن َّ فِی ذَ َلِکَ لاَ ??یََت ٍ لِّقَوْم ٍ یَتَفَکَّرُون َ". (روم 21)

عمده تفاوت هایی که می توان بین زن و مرد در نظر گرفت عبارتند از:

1. تفاوت های روحی روانی خداوند، زن را با عاطفه تر و مرد را عقلانی تر خلق کرده و هر دو در کنار یکدیگر مکمل هم هستند; 2. تفاوت های جسمانی مذکر و مؤنث بودن و... امّا در مسائل ارزشی قرآن هر دو را یکسان می داند و ملاک برتری و ترجیح را تقوای بیشتر انسان قرار می دهد; چه زن باشد و چه مرد: "یَََّأَیُّهَا النَّاس ُ إِنَّا خَلَقْنََکُم مِّن ذَکَرٍ وَ أُنثَی َ وَ جَعَلْنََکُم ْ شُعُوبًا وَ قَبَآئِل َ لِتَعَارَفُوَّاْ إِن َّ أَکْرَمَکُم ْ عِندَ اللَّه ِ أَتْقَئَکُم ْ إِن َّ اللَّه َ عَلِیم ٌ خَبِیرٌ." (حجرات 13)