کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 1304

صفحه 1304

پاسخ

از دیدگاه اسلام، میان زن و مرد از نظر شأن و منزلت حقیقی ، هیچ گونه تفاوتی وجود ندارد و بر خلاف برخی مکتب های بشری، هیچ یک از این دو جنس بر دیگری برتری ندارد و هر دو به طور یکسان از گوهر انسانیت بهره مند است؛ بلکه تنها مایه برتری هر انسان - چه مرد و چه زن - بر دیگری، «تقوا» و «عمل صالح» است .

قرآن کریم می فرماید: (انّ اکرمکم عند الله اتقیکم);{1} «براستی گرامی ترین شما نزد خدا باتقواترین شماست». در جایی نیز می فرماید: (من عمل صالحاً من ذکرٍ أو أنثی و هو مؤمن فلنحیینّه حیوْ طیبْ و لنجزینهم اجر هم بأحسن ما کانوا یعملون);{2} «هر کس که کار شایسته ای انجام دهد ، خواه مرد باشد یا زن ، در حالی که مؤمن است ، او را به حیاتی پاک زنده می داریم و پاداش ایشان را بهتر از اعمالی که انجام می دادند ، خواهیم داد»/

بنابراین ، بطور قطع ، فلسفه برخی تفاوت های حقوقی و مالی میان زن و مرد ، از جمله دیه ، هیچ گونه ارتباطی با قدر و منزلت این دو جنس ندارد؛ بلکه از مصالح و واقعیت هایی حکایت دارد که شارع مقدس و حکیم به طور دقیق در نظر گرفته و در جهت سعادت فرد و جامعه انسانی تشریع کرده است .

نکته دیگر آن که اسلام برای حیات انسان ها، اهمیت ویژه ای قایل شده است؛ بطوری که یکی از بزرگ ترین گناهان کبیره را که موجب خلود در عذاب ابدی است ، کشتن انسان بدون دلیل و حجت شرعی

می داند. بزرگی گناه قتل در اسلام تا آن جا است که در قرآن کریم ، کشتن ناحق یک انسان را، خواه مرد باشد یا زن، معادل با کشتن تمام انسان ها دانسته و فرموده است: (من قتل نفساًبغیر نفس او فساد فی الأرض فکأنما قتل الناس جمیعاً);{3} «هر کس که انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد ، چنان است که گویی همه انسان ها را کشته است». بنابراین از نگاه اسلام، کشتن بدون دلیل یک انسان خواه زن باشد و خواه مرد ، جنایت در حق همه ساکنان روی کره زمین است و در این جهت هیچ فرقی میان زن و مرد نیست .

اما این که چرا اسلام برای مرد، دیه کامل و برای زن، نصف آن را مقرر داشته است، پاسخ های روشنی دارد/

پیش از پاسخ بدین پرسش و پرسش هایی همانند آن - مثل این که چرا سهم ارث زن در اسلام نصف سهم ارث مرد است - بهتر است نگاهی به حقوق مالی زن و مرد از دیدگاه اسلام بیفکنیم؛ زیرا با توجه به این مطلب است که فلسفه بسیاری از احکام اسلامی در این زمینه روشن می گردد/

اسلام به چند دلیل در مسائل مالی و اقتصادی جانب زن را رعایت کرده است:

1. از سویی به زن استقلال و آزادی کامل اقتصادی داده و دست مرد را از مال و کار او کوتاه کرده است و حق قیمومیّت در معاملات زن را که در دنیای قدیم سابقه ممتد دارد و در اروپا تا اوایل قرن بیستم رایج بوده،از مرد گرفته است/
2. از سوی دیگر با برداشتن مسؤولیت تأمین بودجه خانوادگی