زنان صفحه 1326

صفحه 1326

بنابراین در مواردی که مردی در برابر زنی قصاص می شود، با پرداخت نیمی از دیه قاتل به خانواده او، خسارتی که به سبب عدم حضور مرد متوجه خانواده اش می شود، جبران گردد.

بدیهی است این تحلیل که جنبه اقتصادی دارد، مبتنی بر برداشت های عقلی است و تنها می توان آن را حکمت حکم دانست، نه علت آن، از این رو نمی تواند مبنای توسعه، تضییق و یا تغییر در احکام قصاص و دیات گردد. تغییر وضع به گونه ای که زنان امتیازات تحصیلی و اجتماعی به دست آورند و یا با سرپرست خانوار و نان آور خانواده شدن، تعهد و مسئولیت بیشتری متوجه آنان گردد، باعث نمی شود که قانون تغییر یابد، چه آن که قانون برای عموم جامعه وضع می شود و هرگز برای مورد استثنایی وضع نمی شود، وانگهی در زمان پیامبر خدا و امامان معصوم موارد استثنایی وجود داشت و زنان دارای امتیازاتی بودند که بدان سبب برتر از مردان تلقی می شوند، ولی هرگز به دلیل وجود آنان قانون کلی تغییر نکرد.

شهید مطهری وقتی از نابرابر بودن ارث زن و مرد دفاع می کند، آن را معلول وضع خاص زن یعنی نفقه، مهریه، سربازی و برخی قوانین کیفری دانسته،(1) روایتی از امام صادق(ع) نقل می کند که "ابن ابی العوجا" ملحد در اعتراض به قوانین اسلام گفت: چرا زن بیچاره که از مرد ناتوان تر است، باید یک سهم ببرد و مرد که تواناتر

است، دو سهم؟! این خلاف عدالت و انصاف است! امام صادق فرمود: "برای آن که اسلام، سربازی و جهاد را از عهده زن برداشته، به علاوه مهر و نفقه را به نفع زنان بر مردان لازم شمرده است و در بعضی از جنایات اشتباهی که خویشاوندان جانی باید دیه بپردازند، زن از پرداخت دیه معاف است".(2)

امام صادق(ع) در این پاسخ وضع استثنایی برخی از زنان را مورد توجه قرار نداده، زیرا قانون به خاطر وجود موارد استثنا دگرگون نمی شود.

در عین حال این مسئله می تواند مورد کارشناس و اجتهاد قرار گیرد که بنابر فرض این که دلیل نصف شدن دیه تنها به دلایل تأمین مخارج مورد لحاظ قرار گرفته باشد و علت دیگری در این مورد دخالت نداشته باشد، اگر تعداد زنان سرپرست خانواده در جامعه زیاد شود و از حالت استثنا بیرون آید، نیز راهکارهای دیگر مدّنظر قرار گرفته در احکام اسلامی، مورد توجه قرار نگیرد، موضوع دیه با توجه به شرایط و مقتضیات زمانی مورد بررسی مجدد و تجدید نظر قرار می گیرد.

پی نوشت ها:

1 - نظام حقوق زن در اسلام، ص 251.

2 - همان، ص 254.

چرا وقتی زنی توسط مردی کشته می شود، اولیای دم زن، باید نصف دیه مرد را پرداخت کنند تا بتوانند حکم قصاص بگیرند؟

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه