کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 1423

صفحه 1423

چرا زنها نمیتوانند قاضی شوند; آیا این برای یک زن نقص نیست و این محدود کردن زنان در یک عرصه نیست؟

پرسش

چرا زنها نمیتوانند قاضی شوند; آیا این برای یک زن نقص نیست و این محدود کردن زنان در یک عرصه نیست؟

پاسخ

از دیدگاه قرآن، افراد انسان (چه مرد و چه زن) از نظر حقیقت انسانیت و مسایل ارزشی یکسانند و هیچ یک بر دیگری جز به تقوا و عمل صالح بیشتر برتری ندارد "إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقََکُمْ " (حجرات، 13); "مَنْ عَمِلَ صََلِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَیَ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَوَهً طَیِّبَهً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ" (نحل، 97) یعنی هر کس، مرد یا زن، کار شایسته کند و مؤمن باشد; قطعاً او را با زندگی پاکیزه ]و نیکو[یی حیات ]واقعی[ میبخشیم و یقیناً بهتر از آنچه انجام دادهاند به آنان پاداش میدهیم."

قرآن، اگر در جایی از مردان شایستهای همچون لقمان حکیم سخن میگوید، در جای دیگر نیز از زنان شایسته نام میبرد; مانند همسر فرعون (تحریم، 11) و حضرت مریم (آلعمران، 42) و...

همانگونه که مردان دارای اندیشه، اراده و اختیارند و برای رسیدن به تکامل و قرب الهی، وظایف و تکالیفی بر عهده آنهاست، زنها هم همین گونه هستند و در این جهت، هیچ امتیازی بین زن و مرد وجود ندارد; ولی در بعضی احکام و وظایف با یکدیگر متفاوتند. وظایفی به عهده مردان است و بر عهده زنان نیست و بالعکس، و این تفاوت به خاطر این است که طبیعت و آفرینش زن و مرد متفاوت است.

خدای متعال، به مقتضای حکمت بالغه خود و مصالح و مفاسدی که پشتوانه احکام اوست، وظایفی برای مرد و وظایفی برای زن معین کرده است "لاتبدیل لخلق الله" (روم، 30)

همانطور که مرد نمیتواند فرزندی به دنیا بیاورد، زن هم نمیتواند برخی از کارهای طاقتفرسا چون امامت، رهبری، سیاست و کشورداری را به عهده بگیرد. (هر کس را بهر کاری ساختند، از شیر حمله خوش بود و از غزال رم) اگر اسلام اجازه نداده است زن رئیس حکومت یا قاضی و امام جماعت شود، برای آن است که هر یک از آنها، از شئون سیاسی جامعه است و در شئون سیاسی، زن باید پشت سر مرد بایستد نه پیش روی او، و این، به معنای برتری مرد بر زن نیست.

در علم فیزیولوژی هم گفته شده که زنان از نظر مغز، قلب، شریانها، اعصاب و عضلات بدنی، با مردان تفاوت دارند. در زندگی زنان، "احساس" و در حیات مردان تعقّل غلبه دارد (البته متوسط زنان و مردان این گونه هستند)، و به خاطر همین تفاوتی که در آفرینش زن و مرد وجود دارد، قوانین اسلام هم با آفرینش انسان سازگار است، به همین جهت، در اسلام، وظایف و تکالیف عمومی و اجتماعی که به تعقل و صلابت بیشتری نیاز دارد، مانند حکومت، امامت، قضاوت، جهاد ابتدایی و... به عهده مردان قرار داده شده است; و وظایفی را که ارتباطش با احساس بیشتر از تعقّل است و زن، بهتر از مرد میتواند از عهده آن برآید; مانند پرورش و تربیت اولاد و آشنا کردن آنها به وظایف اجتماعی، تدبیر منزل و... مخصوص زنان قرار داده است.