کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 1547

صفحه 1547

پرسش

چرا در قوانین اسلام، مردان بر زنان برتری داده شده اند؟

پاسخ

در جامعه بشری مرد و زن دو پیکره وجود هستند که طبق قانون خلقت در کنار هم رشد و کمال می یابند. جامعه ای سعادتمند است که این دو وجود الهی در بستر متوازن و در جایگاه واقعی خویش قرار گیرند تا با توجه به مسئولیت ها و وظایف خود به سوی کمال حقیقی که خلیفه الهی بودن است رهنمون شوند.

اسلام میان زن و مرد، برابری ارزش های انسانی را بنیان نهاده است ولی از لحاظ وظایف اختصاصی، اسلام برای زن نقش خاصی را قایل است که با سرشت و طبیعت او سازگار است. این تکالیف است که زن و مرد به آن سبب از هم جدا شده اند و این به معنای تساوی و توازن حقوق و تکالیف زن و مرد است، ولی تشابه نیست.(1)

در بینش اسلامی، خلقت جهان هدفمند، حکیمانه و بر اساس لطف خداوند است. بنابراین، تفاوت های طبیعی میان دو جنس، معنا دار و حکیمانه است.

به دلیل طبیعتِ متفاوت زن و مرد، احکام متناسبی جعل کرده است. چه بسا در روابط اجتماعی، برخی امور برای مردان و برخی دیگر برای زنان ارزشمند باشد، چنانکه تأمین مخارج اقتصادی خانواده از وظایف ارزشمند مرد و تنظیم اقتصاد مصرفی خانواده از ارزش هایی به حساب می آید که زنان در آن نقش محوری ایفا می کنند. پس اگر برخی مناصب اجتماعی، مردانه به حساب آید، نمایانگر نگرش برتری نسبت به زنان نیست، بلکه نمایانگر نوعی تقسیم وظایف برای دسترسی بهتر زن و مرد به کمال است.(2)

در مجموع، آنچه که اسلام برای

زن و مرد در نظر گرفته، موجب تکامل و رستگاری آن ها خواهد بود و بر اساس ویژگی های فیزیکی و طبیعی آن ها می باشد که در سرشت و ماهیت انسانی تفاوتی با هم ندارند. اما تشابه کامل بین زن و مرد وجود ندارد تا حقوق و تکالیف آن ها یکی باشد. از این رو، تفاوت امری معقول و منطقی است، ولی تبعیض مردود است.

بی انصافی است که سوء استفاده های ناجوانمردانه (که ازقوانین صورت گرفته و در تمام نظام ها این امر ممکن است، چون قانون برای همه است) را به حساب نظام اسلام و قانون آن بگذاریم، زیرا جامعه بانوان شکایت از این دارند که با ایشان طبق قوانین و مقررات اسلامی رفتار نمی شود، نه آن که قوانین خللی داشته باشد، بلکه آن گونه که شایسته جامعه اسلامی است، قوانین و مقررات اسلامی به طور صحیح در محاکم قضایی به کار گرفته نمی شود. در نظام تکلیف و برنامه تکامل انسانی، هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و تساوی کامل برقرار است. برای دریافت بهتر این موضوع، کافی است این آیه را به دقت بخوانیم: "وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ اَلصَّالِحاتِ"، هر که از زن و مرد مؤمن کاری شایسته کند به بهشت وارد می شود و ذره ای به او ستم نمی شود، "و إِنَّ اَلْمُسْلِمِینَ وَ اَلْمُسْلِماتِ". خداوند کلیه زنان و مردان مسلمان. برای همه آنها خدا مغفرت و پاداش بزرگ مهیا ساخته است.