کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 223

صفحه 223

با توجه به این که نگاه قرن بیست و یک به زن مانند زمان جاهلیت است آیا قرآن چنین چالش هایی را برطرف کرده است لطفاً توضیح دهید.

پاسخ

آن چه حقیقت انسان را تشکیل می دهد، قلب و روح انسانی است از دیدگاه قرآن زن و مرد از "نفس واحده خلق شده اند: "یَََّأَیُّهَا النَّاس ُ اتَّقُواْ رَبَّکُم ُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفْس ٍ وَ َحِدَه ٍ وَخَلَق َ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَث َّ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِیرًا وَنِسَآءً; (نسأ، 1) بنابراین مایه اصلی آفرینش زن و مرد یکی بوده هیچ یک بر دیگری ترجیح ندارد. به بیان قرآن هر دو مکمل و نیازمند هم هستند: "وَ مِن ْ ءَایََتِه ِ أَن ْ خَلَق َ لَکُم مِّن ْ أَنفُسِکُم ْ أَزْوَ َجًا لِّتَسْکُنُوَّاْ إِلَیْهَا وَجَعَل َ بَیْنَکُم مَّوَدَّه ً وَ رَحْمَه ً إِن َّ فِی ذَ َلِکَ لاَ ?َیََت ٍ لِّقَوْم ٍ یَتَفَکَّرُون َ".(روم 21)

عمده تفاوت هایی که می توان بین زن و مرد در نظر گرفت عبارتند از:

1. تفاوت های روحی روانی خداوند، زن را با عاطفه تر و مرد را عقلانی تر خلق کرده و هر دو در کنار یکدیگر مکمل هم هستند; 2. تفاوت های جسمانی مذکر و مؤنث بودن و... امّا در مسائل ارزشی قرآن هر دو را یکسان می داند و ملاک برتری و ترجیح را تقوای بیشتر انسان قرار می دهد; چه زن باشد و چه مرد: "یَََّأَیُّهَا النَّاس ُ إِنَّا خَلَقْنََکُم مِّن ذَکَرٍ وَ أُنثَی َ وَ جَعَلْنََکُم ْ شُعُوبًا وَ قَبَآئِل َ لِتَعَارَفُوَّاْ إِن َّ أَکْرَمَکُم ْ عِندَ اللَّه ِ أَتْقَئَکُم ْ إِن َّ اللَّه َ عَلِیم ٌ خَبِیرٌ." (حجرات 13)

خداوند در مورد اعمال مکلفین یکسان برخورد می کند: "أَنِّی لاَ َّ أُضِیع ُ عَمَل َ عََمِل ٍ مِّنکُم مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَی َ بَعْضُکُم مِّن بَعْض ٍ..." (آل عمران 195)، نزد خداوند، عمل صالح ملاک است از هر کس که باشد: "مَن ْ عَمِل َ صََلِحًا

مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَی َ وَ هُوَ مُؤْمِن ٌ فَلَنُحْیِیَنَّه ُ حَیَوَه ً طَیِّبَه ً وَ لَنَجْزِیَنَّهُم ْ أَجْرَهُم بِأَحْسَن ِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُون َ." (نحل 97) بنابراین این جا باید میان مسائل حقوقی و ارزشی فرق گذاشت

قرآن در مسائل ارزشی زن و مرد را یکسان دانسته چون انسانیت آن ها مورد نظر است اگر می بینیم قرآن در جایی از مردان شایسته مانند لقمان حکیم سخن می گوید، (لقمان 12) در جایی دیگر از زنان شایسته مانند همسر فرعون و حضرت مریم نام می برد. (تحریم 11; آل عمران 43 و...) قرآن هم چنان که همه حقایق را بیان کرده از مقام والای زن نیز دفاع نموده و حقیقت وجودی شخصیت او را معرفی کرده است

امّا در مسائل حقوقی چون تفاوت هایی میان زن و مرد وجود دارد و یکسان نیستند، به طور طبیعی حقوق این دو نمی تواند یکسان باشد; ممکن است حقوقی مربوط به زن ها باشد و مردان از آن بی بهره باشند و بالعکس

در برخی از جوامع حقوق زنان پایمال شده است مثل برخوردی که در دوران جاهلیت با دختران داشتند و آن ها را زنده به گور می کردند. قرآن از زنان حمایت جدی کرده می فرماید: "وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالاْ ?ُنثَی َ ظَل َّ وَجْهُه ُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ کَظِیم ٌ یَتَوَ َرَی َ مِن َ الْقَوْم ِ مِن سُوَّءِ مَا بُشِّرَ بِه ِ أَیُمْسِکُه ُ عَلَی َ هُون ٍ أَم ْ یَدُسُّه ُ فِی التُّرَاب ِ أَلاَ سَآءَ مَا یَحْکُمُون َ." (نحل 58و59) قرآن با توجه به اختلاف تکوینی زن و مرد جز در موارد مخصوص که فرق گذاردن بین این دو جنس لازمه وجود و ذات آنان است تمام حقوقی که برای مردان قرار داده برای زنان نیز مقرر کرده است و در مواردی که برای یکی از