کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 363

صفحه 363

اما راجع به اختلاف سن عروس و داماد در ازدواج، این مسأله نسبت به سن های مختلف، پاسخ های متفاوتی دارد؛مثلاً اگر دختر پانزده ساله است بهتر است پسر بزرگتر باشد؛ چرا که از بلوغ عقلی و شرعی یک دختر پانزده ساله چندسالی گذشته و طبیعتا می تواند خانه و خانواده را اداره کند. بر خلاف یک پسر پانزده ساله. اما اگر عروس 20 ساله است، دیگر لازم نیست داماد حتما 25 ساله باشد، چرا که آن مسأله تا حدّ زیادی با گذشت سال ها از تکلیف حلّ شده است. البته تفاوت مختصری را روان شناسان توصیه می کنند که به نظر ما ضابطه خاصی ندارد و نسبت به افراد مختلف و شرایط گوناگون فرق می کند.

در قرآن کریم و در نهج البلاغه مردان مخاطب شده اند و زن را ناقص العقل عنوان می کنند, چه توضیحی دارید؟

پرسش

در قرآن کریم و در نهج البلاغه مردان مخاطب شده اند و زن را ناقص العقل عنوان می کنند, چه توضیحی دارید؟

پاسخ

خطاب های قرآن در مورد مرد و زن یکسان است، گر چه صیغه های آن مذکر است. این مسأله، به جهت قاعده ادبی «تغلیب» می شود. در زبان هایی (مانند عربی) که برای مرد و زن، دو گونه فعل وجود دارد (مذکر و مؤنث) در مواردی که جمع مورد نظر باشد، صیغه مذکر به کارمی رود. بنابراین یا ایهاالذین امنوا هم شامل زن ها می شود و هم مردها. از این رو تا کنون هیچ مفسر و یا آشنای به زبان و ادبیات نگفته است که مجموعه خطاب های قرآن اختصاص به مردها دارد.

از این رو، خطاب های عام قرآنی، اختصاصی به زن یا مرد ندارد؛ بلکه نسبت به زن و مرد یکسان است؛ آیاتی مانند یا ایها الذین امنوا ، (غافر / 40) و یا « یا ایها الناس »، (سوره بقره،آیه 21 و سوره نساء، آیه 1) و یا یا ایّها الانسان ، (سوره انفطار، آیه 6) خطاب به عموم مردم اعم از زن و مرد است. افزون بر آن، در قرآن آیاتی که زنان را شامل گردد، در مقایسه با مردان کمنیست؛ آیاتی مانند: سوره غافر، آیه 40؛ سوره نمل، آیه 97؛ سوره آل عمران، آیه 95؛ سوره فتح، آیه 5؛ سوره حدید، آیه 12؛ سوره توبه، آیه 71 و 72؛ سوره نور، آیه 12 و 31؛سوره احزاب، آیه 36 و 58؛ سوره بقره، آیه 233 و 282؛ سوره نساء، آیه 12 و 15 و 32 و 34 و 98 و...

الف) در رابطه با خطبه 80 نهج

البلاغه «ان النساء، نواقص الایمان نواقص الحظوظ ،نواقص العقول،...» که پس از فراغ از جنگ جمل بیان شده، توجه به چند نکته ضروری است:

اولاً: این روایت به فرض صدور هرگز در مقام تحقیر و پایین آوردن مقام و حیثیت زن و منافی تساوی زن و مرد در کمالات انسانی نیست. آنچه با دقت و ژرفکاوی در متن روایت به دست میآید نفی تشابه (Similarity) آندو در همهزمینه هاست.