کتابخانه بالقرآن

زنان صفحه 401

صفحه 401

با توجه به آیات قرآن کریم چرا پسرها در سن 15 سالگی و دخترها در سن 9 سالگی به سن بلوغ می رسند؟

پرسش

با توجه به آیات قرآن کریم چرا پسرها در سن 15 سالگی و دخترها در سن 9 سالگی به سن بلوغ می رسند؟

پاسخ

نخست یادآوری این مطلب ضروری است که احکام شرعی دو گونه اند: 1 احکامی که برخی از حکمتهای آنها در قرآن و روایات اسلامی بیان شده است مانند روزه که یکی از حکمتهای آن را قرآن پرهیز از گناه دانسته است (بقره 183)

2. احکامی که در آیات و روایات اشاره ای به فلسفه آنها نشده و یا لااقل به دست ما نرسیده است در این موارد ممکن است با دلیلهای عقلی یا تجربی به بخشی از آنها پی ببریم ولی چون علم و عقل ما محدود است نمی توانیم فلسفه کامل آن را بدست آوریم البته این بدین معنا نیست که انجام کار را مبتنی بر دانستن حکمتش کنیم بلکه روحیه بندگی خداوند اقتضا می کند تا فرمانبرداری بی چون و چرای پروردگار خود باشیم و هر دستوری را هر چند بدون آگاهی از حکمت آن اطاعت کنیم و این به معنای تقلید کورکورانه نیست چرا که فرض این است پروردگار خود را به خوبی می شناسیم و می دانیم که هرگز فرمانی را به ضرر بنده اش صادر نمی کند; بلکه تمام احکام الهی برای رساندن او به کمال و تأمین سعادت و خوشبختی او در آخرت است و هر دستوری به ما دهد، صلاح و خیر ما را در آن دیده است همچنانکه یک بیمار چون می داند پزشک معالجش خیر و صلاح او را می خواهد و در پی بهبودی بیماری اوست داروهایی را که برایش تجویز کرده است مصرف می کند بدون این که از حکمت آنها آگاهی داشته باشد.

بلوغ هم از احکامی است که در آیات و روایات اشاره ای به فلسفه آن ها نشده امّا فقها با توجه به روایات متعددی که در این باره از پیامبر و ائمه رسیده است سن بلوغ دختران را نه سال و پسران را پانزده سال اعلام کرده اند.(جواهر الکلام محمدحسن نجفی ج 26، ص 38، مؤسسه التاریخ العربی )

همچنین شایان ذکر است که آن چه تحقیقات علمی ثابت کرده این است که رشد زن سریعتر از مرد است بنابراین مسئله بلوغ امری اعتباری نیست بلکه مربوط به آفرینش انسان است و حکم الهی هم بر آن بار شده است خلقت دختر این گونه است که پیش از پسر بالغ می شود.

اما در رابطه با این که دختران در زمان پیامبر6 در سن نه سالگی توان روزه گرفتن و انجام اعمال شرعی دیگر را داشته اند، ولی امروزه ندارند، باید گفت سن بلوغ شرعی برای دختر و پسر، تنها برای انجام اعمال شرعی مانند روزه و نماز نیست تا فقط این ها را معیار قرار دهیم بلکه با رسیدن انسان به بلوغ شرعی اتفاقات دیگری نیز می افتد، مانند این که قول و عهد و پیمان او در شرع معتبر است و می تواند در اموال خود تصرّف کند; اگر پسر است می تواند زن خود را اگر دارد طلاق بدهد و یا می تواند زن بگیرد.

خلاصه با بلوغ شرعی و برخی شرایط دیگر در بعضی امور تمام تصرّفات و معاملات او مانند بزرگترها، نافذ و معتبر است و تکالیفی مانند نماز و روزه و حج و زکات و خمس و امر به معروف و نهی از منکر و پرهیز از