بررسی آخرین و برترین آراء و نظریه ها پیرامون ارث زوجه از زمین صفحه 34

ص:37

دیگری در مسئله وجود دارد یا خیر؟

همه، از جمله سؤالاتی شمرده می شوند، که مقتضی است پاسخ مناسبی به آن هاداده شود، زیرا، در نتیجه ی بحث، تأثیر مهم و بسزایی دارد.

به هر روی، شایسته است ابتداء به بیان و بررسی اقوالفقهاءالبته غیر از قول ابن جنید (رحمه الله) و قاضی نعمان (رحمه الله) - در نزاع اول پرداخته شود؛ که پس از تفحص در اقوال، در این زمینه به چهار قول اساسی بر می خوریم.

بیان و بررسی اقوال چهارگانه در نزاع اول

الف: نظر مشهور

این نظریه، که اولین قول در مسئلهو فتوای مشهور فقهای شیعه است حاوی سه نکته زیر است؛ ایشان قائلندکه زوجه:

- اولاً: از عین و قیمت «زمین» مطلقاً(1) ارث نمی برد؛

- ثانیاً: از عین «آلات و ابنیه» ارث نمی برد ولی از قیمتآن ها ارث می برد؛

- ثالثاً: از عین و قیمت «سایر اموال» ارث می برد.

مرحوم زین الدین عاملی معروف به شهید ثانی (رحمه الله) در کتاب «رسائل» در دو موضع، این بحث را مطرح کرده و دیگران همچون مرحوم سبزواری (رحمه الله) در کتاب «کفایه الاحکام» عیناً مطالب خود را، از ایشان اخذ و نقل کرده اند.

مرحوم شهید ثانی (رحمه الله) در کتاب یاد شده، ادّعا می فرمایند که: «این نظر را بسیاری از متقدّمین و متأخّرین دارند»؛ ایشان از میان هر دو طائفه از فقهای متقدّم و متأخّر به شخصیّت های گرانقدری اشاره می نمایند که ذیلاً به نام آن ها اشاره می گردد:

* طائفه ی متقدّمین: که در میان آن ها شخصیّت های پر عظمتیوجود دارند، همانند:

أ. مرحوم شیخ طوسی 1 در کتاب «النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی»؛