حجاب شناسی (پرسمان حجاب) صفحه 489

203. 45. الجامع لأحکام القرآن، قرطبی، ج 14؛ ص 156. 46. درباره جلباب گفته اند: آن روسری خاصی که بانوان هنگامی که برای کاری به خارج از منزل می روند، سر و روی خود را با آن می پوشند؛ «الجلباب خمارالمرأه الذی یفطّی رأسها و وجهها اذا خرجت لحاجه» (التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی ج 8، ص 361؛ مجمع البیان، ج 8 - 7، ص 578) 47. مجمع البیان، ص 580؛ المیزان، ج 16، ص 361. 48. زنانی که ظاهراً پوشیده هستند ولی در واقع برهنه اند، روی عن رسول اللّه(ص): صنفان من اهل النار لم أرهما قوم معهم سیاط کأذناب البقر یضربون بها الناس و نساء کاسیات عاریات، ممیلات مائلات، رؤسهنّ کأسنمه البُخت المائله....» (میزان الحکمه، ری شهری، ج 2، ص 259) 49. مسأله حجاب، ص 160 و 161. 50. آسیب شناسی حجاب، ص 19 51. وسائل الشیعه، ج 14، ص 120. 52. سوره واقعه(56): 23. 53. گستره عفاف به گستردگی زندگی، حمیده عامری، کتاب زنان، شورای فرهنگی اجتماعی زنان، ش 12، ص 117. 54. المیزان، ج 8، ص 361. 55. مسأله حجاب، ص 163.{V

سوال 6

سوال :

می شه بگید کدوم آیه از قرآن گفته که باید موهامون تو باشه؟

جواب :

1. خداوند متعال در سوره «نور»، آیه 31، می فرماید: «ای پیامبر! به زنان با ایمان بگو... روسری های خود را بر سینه خود افکنند ({H{/Bوَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَ w18-22w}{I24:31I}/}H}). «خُمُر» جمع خِمار است و خِمار به معنای وسیله و پوششی است که با آن سر خود را می پوشانند، {V(مفردات راغب)V}. یعنی، همان روسری و مقنعه. آیا با روسری، بینی و یا گردن و سینه خود را می پوشانند و یا موی

خود را؟! بلکه همان طور که مفسران سنی و شیعه بیان کرده اند و شأن نزول آیات، آن را تایید می کند، زنان عرب قبل از نزول آیه، اطراف روسری خود را به شانه ها یا پشت سر می افکندند، به طوری که گردن و کمی از سینه آنان نمایان می شد. از این رو قرآن دستور می دهد که به گونه ای روسری را بر سر خود بیندازید که کاملاً بدن شما پوشیده باشد (تعبیر «ضَرْب» با «عَلی به معنای القا و افکندن با شدّت است و این تعبیر تأکید بر پوشش کامل است). یکی از محققان گوید: در این آیه سخن از پوشش سر نکرده است، اما این امری طبیعی است؛ چرا که این مسأله مسلّم و مفروغ عنه بود و کسی در آن تردیدی نداشت. زنان عرب قبل از این آیات نیز سر خود را می پوشاندند و اصلاً معنای روسری و خِمار این است و لذا نیازی به بیان و توضیح نداشت، {V(المصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 3، قم: نشر الکتاب، 1397 ه، ص 130 و ص 358)V}. 2. در روایتی که از امامان معصوم(ع) در تفسیر این آیه وارد شده است و نیز طبق بیان مفسران صدر اسلام (مانند ابن عباس و...) مقصود این است که زنان باید موهای خود را بپوشانند. علاوه بر آن که روسری ها را به گونه ای بپوشانند که به پشت سر خود نیز نیفکنند تا گردن و سینه هایشان پیدا باشد و تنها مواضعی از بدن زن - که دیدن غیر گناه آلود آن برای بیگانگان (نامَحرم) جایز است - پوشیده نباشد. برای مرد نگاه به صورت و دست های زنان تا مچ

اشکال ندارد، البته به شرط این که به قصد تلذّذ نگاه نکند و ریبه (خوف از این که به خاطر نگاه شهوانی و تحریک آمیز باشد و او را به فتنه اندازد) نباشد، و گرنه هم بر مرد حرام است به این مواضع نگاه کند و هم بر زن واجب است آنها را بپوشاند، {V(ر.ک: العروس، الحویزی عبدعلی، تفسیر نور الثقلین، ج 3، قم: اسماعیلیان، صص 589 - 590)V}. 3. در آیه 60 سوره نور فقط به زنان سالمند - که از جهت مسائل نکاح و مسائل شهوانی از کار افتاده اند - اجازه داده شده که لباس های رویین خود را بر زمین گذارند. البته به شرط این که در برابر مردم خودآرایی نکنند، در عین حال هم از نظر مفسران و هم بر اساس روایات وارده از ائمه معصومین(ع)، مقصود جواز کشف حجاب فقط در خصوص روسری و چادر است. پس مورد استثنا نیز بیانگر این است که در حکم اصلی، پوشش سر و گردن و سینه مورد نظر بوده است. 4. در مورد جلباب نیز، یک پوشش شبیه چادر (بلندتر، بزرگ تر و کامل تر از روسری و خمار)، مورد نظر است. چنانکه با مراجعه به کتاب های تفسیر و لغت آشکار می شود. برای اطلاع بیشتر: ر.ک: 1. کتاب های تفسیر قرآن؛ مانند: مجمع البیان اثر طبرسی؛ المیزان، اثر علامه طباطبائی؛ نمونه اثر مکارم شیرازی و همکاران؛ کشاف اثر زمخشری؛ التفسیر الکبیر، اثر فخر رازی؛ الصافی اثر مولی محسن فیض کاشانی. 2. کتاب های لغت؛ به ویژه لغات قرآنی مانند المفردات فی غرائب القرآن، اثر راغب اصفهانی؛ قاموس قرآن اثر سید علی اکبر قرشی. 3. مسأله حجاب، شهید مطهری. 4.

مجله پرسمان، شماره دی ماه 1380 (بحث چرایی پوشش).

سوال 7