- دیباچه 1
- مقدمه 3
- مشخصات فردی 4
- الف) نامهای شریف 4
- ب) خانواده و نژاد 5
- فضایل و ویژگیها 7
- همسری امام صادق (ع) 7
- رفع یک شبهه 9
- همواره با ملائک 10
- حمیده و محموده؛ بانوی بهشتی 12
- پاسخگویی به معارف دینی بانوان 13
- شاگرد ویژه انسان کامل 13
- راوی صادق آل محمد (ص) 15
- کوثر 17
- وکیل امام صادق (ع) 19
- مادر امام زمان (عج) 20
- فضایل بانو حمیده از نگاهی دیگر 22
- اشاره 22
- ب) مادری امام 22
- الف) همسری امام 22
- ج) پیراسته از آلودگی زمان حمل 23
- د) ارحام مطهر 24
- ه) پیوند با عرش الهی 25
- و) اولیای کامل الهی 25
- الف) امام موسی بن جعفر (ع) 28
- اشاره 28
- ب) اسحاق 28
- فرزندان 28
- به سوی معبود 29
- کتابنامه 31
حمیده و محموده؛ بانوی بهشتی
القاب و اسامی و ستایش‌هایی که از سوی خاندان وحی نسبت به گروهی از افراد صورت گرفته، بی‌جهت و از روی هوای نفس نبوده است؛ بلکه بسیار دقیق، حساب شده و حکیمانه بوده و گزافه‌گویی و مبالغه در آنها صورت نگرفته است. با توجّه به این موضوع، وقتی به سخن امام باقر (ع) در نخستین برخورد با بانو حمیده، می‌نگریم، درمی‌یابیم که امام (ع) دو صفت و ویژگی برجسته برای آن فرزانه عنوان کرده، می‌فرماید: «حَمِیدَةٌ فِی الدُّنیا مَحمُودَةٌ فِی الآخِرَة». (1) معنای ظاهری این جمله این است: «شایسته ستایش در دنیا و آخرت».
بدیهی است از منظر ولی الله الاعظم، امام باقر (ع) کسی شایستگی حمد و ستایش و مدح و ثنا را در دنیا و آخرت دارد که در صراط مستقیم الهی و پیراسته از کژی و انحراف از جهت عقیده و عمل باشد. نکته دیگری که از این جمله دریافت می‌شود، این است که حضرت حمیده، بانویی بهشتی است و ستوده و حمید و محمود بودن در دنیا و آخرت، گویای این حقیقت است یا حداقل بدان اشاره دارد. با توجّه به همین حقیقت سرّی- که امام (ع) آن را کشف و منتشر ساختند- می‌توان فهمید که چرا چنین شخصیتی به بیت عصمت و طهارت راه یافت و به عنوان همسر امام معصوم و مادر ولی اعظم الهی برگزیده شد.
1- کافی، ج 1، ص 477؛ دلائل الامامه، ص 308؛ الثاقب فی المناقب، ابن حمزه طوسی، ص 379؛ الخرائج و الجرائح، قطب الدین راوندی، ج 1، ص 287. این جمله به امام صادق ع هم نسبت داده شده است. ابن‌شهرآشوب می‌گوید: هنگامی که حضرت حمیده را نزد امام صادق ع آوردند و ایشان از نام آن بانو پرسش فرمودند، حمیده خانم گفت: حمیده. امام ع در پی آن فرمودند: «حَمِیدَةٌ فِی الدُّنیا مَحمُودَةٌ فِی الآخِرَة ....» مناقب آل ابی‌طالب، ج 1، ص 228. احتمال دارد که امام باقر و امام صادق 8 هر دو چنین ستایشی از ایشان کرده باشند. در این صورت جایگاه شأن و مقام آن بانوی گرامی بیش از پیش آشکار می‌گردد.