کتاب شناسی توصیفی زن وخانواده صفحه 234

ص:246

یکی از معیارهای توسعه فرهنگی در هر جامعه، میزان توجه دانشمندان و پژوهشگران به دانش اطلاع رسانی است. در جوامع پیشرفته، هر پژوهشگر پس از آگاهی از پژوهش هایی که پیش از او انجام شده است، می کوشد بر میراث علمی پیشینیان بیفزاید. در این زمینه، با مراجعه به کتاب شناسی های موضوعی، مشخص می شود که در چه زمینه هایی پژوهش لازم انجام گرفته یا در چه عرصه ای، پژوهش ها یکنواخت و تکراری شده و در چه موضوع هایی، پژوهش بایسته ای صورت نگرفته است. در دسترس بودن منبع شناسی های تخصصی، از هدر رفتن وقت جلوگیری می کند و در کمترین زمان، می توان به همه منبع های مرتبط با موضوع موردنظر دست یافت. وجود منبع شناسی های جامع، به مراکز آموزشی و پژوهشی این فرصت را می دهد که نارسایی های پژوهشی را به دقت شناسایی و برای جبران آن برنامه ریزی کنند.

به طور کلی، علمی و ژرف بودن درون مایه پژوهش ها و پیشرفت دستاوردهای علمی و فرهنگی هر عصر، به ویژه در دوران کنونی که عصر انفجار و انباشت اطلاعات است، به پیشرفت دانش اطلاع رسانی بستگی دارد. پیشینیان ما در هر عصری، متناسب با امکاناتی که در اختیار داشته اند، مجموعه های اطلاع رسانی روزگار خود را سامان بخشیده اند. کتاب فهرست ابن ندیم و الذریعه فی تصانیف الشیعه آقا بزرگ تهرانی، دو نمونه موفق در تاریخ دانش اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ اسلامی به شمار می روند.

متأسفانه دانش اطلاع رسانی در سرزمین های اسلامی، به ویژه ایران، در مراحل ابتدایی قرار دارد و هنوز فهرست جامع کتاب های منتشر شده به