زن در تفسیر نمونه صفحه 202

وچون زن در معرض اتّهام قرار گرفته، در پنجمین مرحله با عبارتی شدیدتر از عبارت مرد از خود دفاع می کند وغضب خدا را بر خود می خرد اگر مرد راست گفته باشد.

می دانیم «لعنت»، دوری از رحمت است امّا «غضب» چیزی بالاتر از دوری از رحمت است، زیرا «غضب» مستلزم کیفر ومجازاتی است بیش از دور ساختن از رحمت ولذا در تفسیر سوره حمد گفتیم که «مَغضُوبٌ عَلَیهِم» از «ضالّین» (گمراهان) بدترند، با اینکه «ضالّین» مسلماً دور از رحمت خدا می باشند.

3. جزای محذوف در آیه

آخرین آیه مورد بحث به صورت جمله شرطیه ای است که جزای آن ذکر نشده، همین اندازه می فرماید: اگر فضل ورحمت الهی واینکه خداوند توّاب وحکیم است در کار نبود... ولی نمی فرماید: چه می شد، امّا با توجّه به قراین کلام، جزای این شرط روشن است وگاه می شود که حذف وسکوت درباره یک مطلب، ابهت واهمّیّت بیشتری به آن می بخشد، واحتمالات زیادی را در ذهن انسان برمی انگیزد که هر کدام به آن سخن مفهوم تازه ای می دهد.

مثلاً در اینجا ممکن است جزای شرط این باشد که اگر فضل ورحمت الهی نبود، پرده از روی کارهای شما برمی داشت واعمالتان را برملا می ساخت تا رسوا

شوید. ویا اگر فضل و رحمت الهی نبود، فوراً شما را مورد مجازات قرار می داد وهلاک می کرد.

ویا اگر فضل ورحمت الهی نبود این چنین احکام حساب شده را برای تربیت شما انسان ها مقرّر نمی داشت.

در واقع این حذف جزای شرط، ذهن شنونده را به تمام این امور سوق می دهد(1)

(ر.ک: ج 14، ص 395 - 414).