- مقدمه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته) 1
- شیوه تحقیق و تنظیم 6
- اشاره 11
- اشاره 12
- خشم از تولد دختر 13
- اشاره 13
- تفسیر: آنجا که تولّد دختر ننگ بود 13
- 1. چرا فرشتگان را دختران خدا می دانستند؟ 15
- نکته ها 15
- 2. چرا عرب جاهلی دختران را زنده به گور می کرد؟ 16
- اشاره 19
- ناخشنودی از دختر 19
- تفسیر 20
- تفسیر 22
- کشتن فرزند از ترس فقر 22
- اشاره 22
- خشم و اندوه از شنیدن تولد دختر 23
- اشاره 23
- تفسیر: چگونه ملائکه را دختران خدا می خوانید؟ 24
- تفسیر 28
- اشاره 28
- به کدامین گناه کشته شدند؟ 28
- اشاره 31
- سرگذشت دردناک زنان در طول تاریخ 32
- اشاره 34
- اشاره 35
- گفتار اوّل: جایگاه انسانی زن در قرآن 36
- مرحله نوین در زندگی زن 36
- خلقت زن و مرد از گوهر واحد 37
- اشاره 37
- تفسیر: اکنون ببینیم منظور از «نَفسٍ واحِدَهٍ» کیست؟ 38
- نقش اسلام در احیای ارزش مقام زن 39
- تفسیر: همه شما را از نَفْس واحدی آفرید 42
- اشاره 42
- شأن نزول: 44
- اشاره 44
- ارزش یکسان معنوی مرد و زن 44
- گفتار دوم: جایگاه معنوی و هدایت پذیری زن در قرآن 44
- تفسیر: نتیجه برنامه خردمندان 45
- نکته: ارزش معنوی مرد وزن 46
- اشاره 48
- خطاب یکسان به آدم و حوا 48
- تفسیر: وسوسه های شیطانی در لباس های دلپذیر 49
- اشاره 53
- تفسیر: بازگشت آدم به سوی خدا 53
- تفسیر 54
- حیات طیبه در انتظار زن و مرد مؤمن 54
- اشاره 54
- برابری مرد و زن 55
- صفات مشترک معنوی زن و مرد و پاداش آنان 56
- اشاره 56
- شأن نزول: 56
- تفسیر: شخصیّت وارزش مقام زن در اسلام 57
- اشاره 62
- پاداش و کیفر مشترک زن و مرد 62
- تفسیر: نتیجه دیگر فتح المبین 62
- پاداش مشترک مردان و زنان مؤمن 65
- اشاره 65
- تفسیر: بگذارید ما هم از نور شما استفاده کنیم 66
- اول: حقوق برابر زن و مرد 72
- حق تصمیم گیری زن درباره ازدواج 72
- گفتار سوم: جایگاه حقوقی زن در قرآن 72
- اصل ارث بری 75
- دفاع از حقوق زنان 77
- حق امر به معروف و نهی از منکر 79
- دفاع از زنان پاکدامن 83
- 2. چهار شاهد چرا؟ 86
- 1. معنی «رمی» در آیه چیست؟ 86
- 3. شرط مهمّ قبولی توبه 87
- 4. احکام قذف 88
- تفاوت در قصاص 91
- دوم: حقوق متفاوت زن و مرد 91
- تفاوت زن و مرد در ارث 94
- تفاوت زن و مرد در شهادت 94
- 1. ارث یک حقّ طبیعی است 101
- 2. ارث در میان ملل گذشته 102
- 3. چرا ارث مرد دو برابر زن است؟ 104
- 4. ارث برادران وخواهران 106
- 5. توجّه به چند نکته دیگر 107
- تساوی ها و تفاوت ها و رمز و راز آن 108
- اشاره 111
- 3. جامعه به منزله یک پیکر 112
- 2. تفاوت های واقعی 112
- اشاره 117
- تفسیر: شرایط بیعت زنان 117
- نکته ها: 119
- 1. رابطه بیعت زنان با شخصیّت اسلامی آنها 119
- 2. ماجرای بیعت هند همسر ابوسفیان 120
- اشاره 122
- زن و مرد لباس یکدیگرند 123
- شأن نزول: 123
- اشاره 123
- تفسیر: 124
- اشاره 126
- ایمان شرط نخست همسرگزینی 126
- تفسیر: ازدواج با مشرکان ممنوع است 127
- 1. فلسفه تحریم ازدواج با مشرکان 128
- نکته ها: 128
- 2. مشرکان چه اشخاصی هستند؟ 129
- 3. این آیه منسوخ نشده است 130
- 4. تشکیل خانواده باید با دقّت ومطالعه باشد 130
- حقوق و مسئولیت متقابل همسران 131
- حق ووظیفه جدایی ناپذیرند 131
- اشاره 132
- مهریه همسر 132
- تفسیر: چگونگی ادای مهر 133
- اشاره 137
- تعدّد زوجات 137
- تفسیر: ازدواج با دختران یتیم 138
- 1. منظور از عدالت درباره همسران چیست؟ 141
- 2. تعدّد زوجات یک ضرورت اجتماعی 142
- 3. آیا تعدّد ازواج ممکن است؟ 146
- اشاره 147
- تفسیر: مهر زنان را به طور کامل بپردازید 147
- مهریه هدیه ای از روی محبّت 147
- نکته: مهر، یک پشتوانه اجتماعی برای زن 148
- معاشرت شایسته با همسر 150
- شأن نزول: 150
- اشاره 150
- تفسیر: باز هم دفاع از حقوق زنان 151
- پرداخت مهریه زنان به طور کامل 153
- شأن نزول: 153
- اشاره 153
- تفسیر: از مهریّه همسر چیزی کم نگذارید 154
- ازدواج موقت 156
- تفسیر: حرمت ازدواج با زنان شوهردار 156
- اشاره 156
- 1. ازدواج موقّت در اسلام 160
- 2. آیا حکم ازدواج موقّت نسخ شده است 161
- 3. ازدواج موقّت، یک ضرورت اجتماعی 165
- 5. «راسل» وازدواج موقّت 168
- تمکین در امور زناشویی 169
- اشاره 169
- تفسیر: سرپرستی در نظام خانواده 170
- نکته: آیا اسلام اجازه تنبیه بدنی داده است؟ 173
- تلاش برای جلوگیری از جدایی 174
- تفسیر: محکمه صلح خانوادگی 174
- اشاره 174
- گذشت از پاره ای حقوق برای حفظ زندگی 176
- اشاره 176
- تفسیر: صلح بهتر است 177
- شأن نزول: 177
- عدالت میان همسران 179
- اشاره 179
- تفسیر: عدالت، شرط تعدّد همسر 179
- اشاره 183
- حکم ازدواج با زنان اهل کتاب 183
- تفسیر: ازدواج وخوردن غذای اهل کتاب 183
- اشاره 187
- همسر مایه آرامش 187
- تفسیر: کفران یک نعمت بزرگ 187
- 1. منظور از «زوجین» کیست؟ 189
- نکته ها: 189
- همسر انسان از جنس او 192
- اشاره 192
- اشاره 193
- تأمین نیازهای جنسی تنها در محدوده ازدواج 193
- تفسیر: 193
- تفسیر: 194
- نکته: همسر دائم وموقّت 195
- حکم اتهام به همسر 196
- اشاره 196
- تفسیر: مجازات تهمت به همسر 198
- نکته ها: 200
- 1. چرا حکم قذف در مورد دو همسر تخصیص خورده؟ 200
- 2. برنامه مخصوص «لعان» 201
- 3. جزای محذوف در آیه 202
- اشاره 203
- تفسیر: نوریان مر نوریان را طالبند... 203
- 1. «خبیثات» و«خبیثون» کیانند؟ 203
- نکته ها: 203
- 3. پاسخ به یک سؤال 205
- 2. آیا این یک حکم تکوینی است یا تشریعی 205
- ازدواج آسان 206
- اشاره 206
- تفسیر: ترغیب به ازدواج آسان 207
- نکته ها: 212
- 1. ازدواج یک سنّت الهی 212
- 2. منظور از جمله «وَالصّالِحینَ مِن عِبادِکُم وَ إمائِکُم» چیست؟ 215
- اشاره 216
- ازدواج مایه آرامش و سبب مودت و رحمت 216
- تفسیر: 216
- نکته: پیوند محبت دو همسر 218
- همسرانی عاشق شوهر 219
- تفسیر: 219
- اشاره 219
- همسرانی عاشق شوهر 220
- همسران زیبای بهشتی 220
- باز هم همسران بهشتی 221
- همسرانی شایسته 221
- شأن نزول: 223
- امان از دست همسر و فرزند بد 223
- اشاره 223
- همسر شایسته 225
- تفسیر: 225
- اشاره 225
- اشاره 226
- توجه به نیازهای معنوی خانواده 226
- تفسیر: خانواده خود را از آتش دوزخ نجات دهید 227
- نکته: تعلیم وتربیت خانواده 227
- اشاره 229
- تفسیر: بخش دیگری از ویژگی های بهشتیان 229
- پاسخ به نیازهای جنسی فقط از طریق مشروع 229
- زوجیت در خلقت بشر 230
- اشاره 230
- نکته: نظام جنسیت در جهان بشریت 231
- زوجیت در خلقت بشر 232
- اشاره 232
- تفسیر: 232
- هم سن و سالی همسران 233
- تفسیر: 233
- اشاره 233
- اشاره 234
- اشاره 235
- تفسیر: هفت دستور درباره شیردادن نوزادان 235
- حق شیردهی 235
- اهمیت نیکی به پدر و مادر 240
- نیکی به پدر و مادر 241
- تفسیر: توحید ونیکی به پدر ومادر 241
- اشاره 241
- دقّت فوق العاده در احترام به پدر ومادر 243
- اشاره 243
- نکته: احترام پدر ومادر در منطق اسلام 244
- اهمیّت مقام مادر 247
- مقام مادر 247
- اشاره 249
- مرز اطاعت از پدر و مادر 249
- شأن نزول: 250
- تفسیر: برترین توصیه نسبت به پدر و مادر 250
- نکته: نیکی به پدر و مادر 252
- اشاره 253
- نیکی به مادر و مرز اطاعت از والدین 253
- تفسیر: 254
- اشاره 257
- یادی از رنج مادر 257
- تفسیر: ای انسان، به مادر وپدر نیکی کن! 258
- نکته ها: 262
- توجه به حقوق پدر و مادر 264
- پایمال کنندگان حقوق پدر ومادر 265
- اشاره 266
- دعا برای پدر و مادر 266
- تفسیر: 266
- اشاره 268
- شأن نزول: 269
- اشاره 269
- تفسیر: حکم زنان در عادت ماهیانه 270
- نکته ها: 275
- 1. رفتار اقوام پیشین با زنان 275
- حکم ایلاء 276
- 2. جمع بین طهارت وتوبه 276
- اشاره 276
- تفسیر: مبارزه با یک رسم زشت جاهلی 277
- نکته ها: 278
- 1. ایلاء یک حکم استثنایی است 278
- 3. اوصاف الهی در پایان هر آیه 279
- تفسیر: عدّه یا حریم ازدواج 280
- اشاره 280
- 1. عدّه، وسیله ای برای صلح وبازگشت 285
- نکته ها: 285
- 2. عدّه، وسیله حفظ نسل 285
- اشاره 286
- شأن نزول: 286
- طلاق زنان 286
- تفسیر: یا زندگی زناشویی معقول یا جدایی شایسته 287
- 1. لزوم تعدّد مجالس طلاق 289
- نکته ها: 289
- 3. مرزهای الهی 290
- احکام طلاق 291
- اشاره 291
- شأن نزول: 291
- تفسیر: جدایی مشروط 292
- نکته: مُحلّل یک عامل بازدارنده در برابر طلاق 293
- اشاره 295
- احکام طلاق 295
- تفسیر: باز هم محدودیت های دیگر طلاق 296
- اشاره 298
- تفسیر: خرافاتی که زنان را بیچاره می کرد 298
- تفسیر: بخش دیگری از احکام طلاق 303
- بخشی دیگر از احکام طلاق 303
- اشاره 303
- نکته: آیا این آیه نسخ شده است؟ 306
- شرایط شهادت بر فحشای زن 308
- تفسیر: شهادت بر فحشا 308
- اشاره 308
- روش سهل وممتنع قوانین کیفری اسلام 312
- حکم ازدواج با همسران پدر 313
- اشاره 313
- شأن نزول: 313
- تفسیر: ازدواج با همسر پدر ممنوع 314
- زنان محارم 315
- اشاره 315
- تفسیر: تحریم ازدواج با محارم 315
- اشاره 320
- تفسیر: حدّ «زانی» و «زانیه» 320
- 1. مواردی که حکم زنا اعدام است 324
- 3. مجازات در حضور جمع چرا؟ 324
- 2. چرا زانیه مقدم ذکر شده؟ 324
- 4. حدّ زانی قبلاً چه بوده است؟ 325
- 6. شرایط تحریم ازدواج با زانی و زانیه 326
- 7. فلسفه تحریم زنا 327
- حکم اتهام به زنان پاکدامن 327
- اشاره 327
- تفسیر: 328
- احکامی درباره پوشش زنان 330
- اشاره 330
- شأن نزول: 331
- تفسیر: مبارزه با چشم چرانی وترک حجاب 332
- 1. فلسفه حجاب 337
- نکته ها: 337
- الف) زنان نیمی از جامعه 340
- اشاره 340
- 2. خرده گیری های مخالفان حجاب 340
- ب) حجاب دست وپا گیر است 342
- ج) حجاب، مردان را حریص تر می کند 342
- 3. استثناء وجه وکفین 343
- 4. منظور از «نسائهنّ» چیست؟ 344
- 5. تفسیر جمله «أو ما مَلَکَت أیمانُهُنَّ» 344
- 6. تفسیر «اُولِی الإربَهِ مِنَالرِّجالِ» 345
- 7. کدام اطفال از این حکم مستثنا هستند 346
- 8. چرا عمو ودایی جزءِ محارم نیامده اند؟ 346
- 9. هرگونه عوامل تحریک ممنوع 347
- ورود به استراحتگاه والدین و حکم حجاب زنان سالخورده 347
- اشاره 347
- تفسیر: آداب ورود به استراحتگاه خصوصی پدر ومادر 348
- نکته ها: 352
- 1. فلسفه استیذان ومفاسد عدم توجّه به آن 352
- 2. حکم حجاب برای زنان سالخورده 354
- اشاره 356
- تفسیر: گوشه ای از احکام طلاق وجدایی شایسته 356
- احکامی دیگر درباره پوشش زنان 359
- شأن نزول: 359
- اشاره 359
- تفسیر: اخطار شدید به مزاحمان وشایعه پراکنان 360
- اشاره 362
- احکام ظهار 362
- شأن نزول: 363
- تفسیر: «ظِهار» یک عمل زشت جاهلی 364
- قسمتی از احکام ظهار 370
- اشاره 372
- حکم ازدواج زن مسلمان با کافر 372
- شأن نزول: 373
- تفسیر: جبران زیان های مسلمین وکفّار 374
- احکامی درباره طلاق 379
- تفسیر: شرایط طلاق وجدایی 379
- اشاره 379
- 1. «طلاق» منفورترین حلال ها 383
- نکته ها: 383
- 2. انگیزه طلاق 385
- 3. فلسفه نگه داشتن عدّه 387
- تفسیر: یا سازش یا جدایی خداپسندانه 388
- پاره ای دیگر از احکام طلاق 388
- اشاره 388
- اشاره 392
- تفسیر: احکام زنان مطلّقه وحقوق آنها 392
- 2. خدا «تکلیف ما لا یطاق» نمی کند 398
- 1. احکام «طلاق رجعی» 398
- نکته ها: 398
- 3. اهمّیّت نظام خانواده 399
- اشاره 401
- مریم زنی نمونه 404
- اشاره 404
- تفسیر: عمران ودخترش مریم 405
- تفسیر: پرورش مریم در سایه عنایت الهی 408
- اشاره 408
- عظمت مریم و دعای زکریا (ع) 412
- اشاره 412
- تفسیر: زکریّا ومریم علیهما السلام 413
- تفسیر: مریم بانوی برگزیده الهی 415
- اشاره 415
- ادامه داستان حضرت مریم(ع) 415
- ادامه داستان حضرت مریم (ع) 417
- اشاره 417
- تفسیر: سرپرستی مریم 418
- تفسیر: بشارت تولّد مسیح 419
- اشاره 419
- اشاره 422
- تفسیر: چگونه بدون همسر فرزند می آورم؟! 422
- ادامه داستان حضرت مریم (ع) 422
- اشاره 423
- حضور حضرت فاطمه(س) در ماجرای مباهله 423
- تفسیر: مباهله با مسیحیان نجران 425
- 1. دعوت به مباهله دلیل روشن حقّانیّت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 426
- نکته ها: 426
- 2. «مباهله» سند زنده ای برای عظمت اهل بیت علیهم السلام 427
- 3. پاسخ به سؤال 430
- 4. نوه های دختری، فرزندان ما هستند 432
- 5. آیا مباهله یک حکم عمومی است؟ 433
- جمعی از زنان مهاجر 434
- اشاره 434
- شأن نزول: 435
- اشاره 436
- تفسیر: مسیح فرستاده خدا بود 436
- تفسیر: فرازی از زندگی بت شکن 437
- بشارت به ساره 437
- اشاره 437
- سکونت هاجر در سرزمین سوزان 442
- اشاره 442
- تفسیر: بخشی دیگر از زندگی هاجر 443
- اشاره 444
- مریم زنی الهی و نمونه 444
- تفسیر: سرآغاز تولّد مسیح 445
- 1. منظور از روح خدا چیست؟ 447
- نکته ها: 447
- 2. «تمثّل» چیست؟ 448
- ادامه داستان حضرت مریم 449
- تفسیر: مریم در کشاکش طوفان های زندگی 449
- اشاره 449
- 1. مریم در لابه لای مشکلات ورزیده شد 452
- نکته ها: 452
- 2. چرا مریم تقاضای مرگ از خدا کرد؟ 453
- 3. پاسخ به یک پرسش 454
- 4. روزه سکوت 454
- 5. یک غذای نیروبخش 455
- اشاره 456
- ادامه داستان حضرت مریم 456
- تفسیر: مسیح در گاهواره سخن می گوید 457
- مادر و خواهر موسی علیه السلام 460
- اشاره 460
- تفسیر: چه خدای مهربانی 461
- تفسیر: مریم علیها السلام بانوی پاکدامن 467
- اشاره 467
- مریم آیتی برای جهانیان 467
- نکته ها: 468
- تفسیر: آیتی دیگر از آیات خدا 470
- اشاره 470
- مادر موسی و همسر فرعون 471
- اشاره 471
- تفسیر: در آغوش فرعون! 472
- امداد الهی به مادر موسی 477
- اشاره 477
- تفسیر: بازگشت موسی به آغوش مادر 478
- دختران شعیب 482
- اشاره 482
- تفسیر: 483
- اشاره 486
- ادامه قصه دختران شعیب 486
- اشاره 490
- فاطمه زهرا علیها السلام و آیه تطهیر 490
- نکته ها: 493
- 1. آیه تطهیر برهان روشن عصمت 493
- 2. آیه تطهیر درباره چه کسانی است؟ 494
- 3. آیا اراده الهی در اینجا تکوینی است یا تشریعی؟ 498
- تفسیر: 500
- اشاره 500
- آسیه و مریم دو زن نمونه 500
- ایثاری تحسین برانگیز 503
- اشاره 503
- سندی بزرگ بر فضیلت اهلبیت پیامبر صلی الله علیه و آله 504
- شأن نزول: 504
- اشاره 508
- فاطمه مصداق خیر کثیر 508
- تفسیر: ما به تو خیر فراوان دادیم 508
- نکته: فاطمه علیها السلام وکوثر 510
- اشاره 511
- اشاره 512
- تفسیر: 512
- تفسیر: عشق سوزان همسر عزیز مصر 513
- اشاره 513
- توطئه زلیخا 513
- تفسیر: طشت رسوایی همسر عزیز از بام افتاد 518
- اشاره 518
- رسوایی زلیخا 518
- زنان فاسد دربار 522
- اشاره 522
- تفسیر: توطئه دیگر همسر عزیز مصر 523
- 1. تطمیع وتهدید 529
- نکته ها: 529
- 4. شرکاءِ جرم 530
- 3. چرا یوسف در جلسه زنان حضور یافت؟ 530
- اشاره 532
- تفسیر: تبرئه یوسف از هر گونه اتّهام 532
- 1. نتیجه پاکدامنی 536
- نکته ها: 536
- 2. شکست ها سبب بیداری 536
- اشاره 537
- هلاکت همسر لوط 537
- تفسیر: هیرودیا و توطئه قتل حضرت یحیی علیه السلام 538
- اشاره 540
- تفسیر: 540
- همسر نوح میان غرق شدگان 540
- اشاره 541
- تفسیر: 541
- همسر لوط 541
- اشاره 542
- هلاکت همسر لوط 542
- تفسیر: آنجا که پاکدامنی عیب بزرگی است 543
- اشاره 544
- سرانجام همسر لوط 544
- تفسیر: و این هم سرنوشت آلودگان! 545
- اشاره 546
- سرانجام همسر لوط 546
- تفسیر: سرزمین بلازده این قوم در برابر شماست 547
- اشاره 547
- همسران نوح و لوط، زنانی ناشایست 547
- تفسیر: 548
- اشاره 549
- امّ جمیل همسر ابولهب 549
- شأن نزول: 550
- تفسیر: بریده باد دست ابولهب! 551
- 1. باز هم نشانه دیگری از اعجاز قرآن 556
- نکته ها: 556
- 2. پاسخ به یک سؤال 556
- 3. همیشه نزدیکان بی بصیرت دورند! 557
- زنان وسوسه گر عزم شکن 558
- تفسیر: 558
- اشاره 558
- اشاره 560
- تفسیر: داستان هدهد وملکه سبا 562
- اشاره 562
- نکته: درس های آموزنده 566
- اشاره 568
- تفسیر: پادشاهان ویرانگرند 568
- 1. آداب نامه نگاری 573
- نکته ها: 573
- 3. اشارات پرمعنی در ماجرای سلیمان 575
- 4. نشانه پادشاهان 576
- اشاره 577
- تفسیر: مرا با مال نفریبید 577
- نکته ها: 579
- ادامه داستان ملکه سبا 580
- تفسیر: در یک چشم برهم زدن تخت او حاضر است 580
- اشاره 580
- 1. پاسخ به چند سؤال 584
- 2. قدرت وامانت، دو شرط مهم 585
- 3. تفاوت «علم من الکتاب» و«علم الکتاب» 585
- 4. هذا من فضل ربّی 586
- 5. آصف بن برخیا چگونه تخت ملکه را حاضر ساخت؟ 587
- اشاره 588
- ادامه داستان ملکه سبا 588
- تفسیر: نور ایمان در دل ملکه سبا 589
- نکته ها: 593
- 1. سرانجام کار ملکه سبا 593
- 2. یک جمع بندی کلّی از سرگذشت سلیمان 594
- اشاره 596
- اشاره 597
- تحقیق وبررسی 601
- تفسیر: داستان پرماجرای افک (تهمت عظیم) 603
- اشاره 608
- ادامه ماجرای افک 608
- تفسیر: اشاعه فحشا ممنوع 609
- نکته ها: 611
- 1. اشاعه فحشا چیست؟ 611
- 2. بلای شایعه سازی 613
- 3. کوچک شمردن گناه 614
- شأن نزول: 615
- مسئولیت سنگین همسران پیامبر 615
- اشاره 615
- تفسیر: یا سعادت جاودان، یا زرق وبرق دنیا 616
- نکته: چرا گناه وثواب افراد باشخصیّت مضاعف است 620
- اشاره 622
- همسران پیامبر و لزوم مراقبت از گفتار و رفتار خویش 622
- تفسیر: همسران پیامبر باید چنین باشند 623
- اشاره 627
- ماجرای ازدواج زینب 627
- تفسیر: سنّت شکنی بزرگ 629
- نکته: افسانه های دروغین 634
- اشاره 637
- تفسیر: با این زنان می توانی ازدواج کنی 637
- احکامی در چگونگی ارتباط پیامبر با همسرانش 643
- اشاره 643
- تفسیر: رفع یک مشکل دیگر از زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله 644
- نکته: آیا این حکم در حقّ همه همسران پیامبر صلی الله علیه و آله بود؟ 647
- تفسیر: یک حکم مهمّ دیگر در ارتباط با همسران پیامبر 648
- اشاره 648
- نکته ها: 649
- 1. فلسفه این حکم 649
- 2. روایات مخالف 650
- 3. آیا قبل از ازدواج می توان به همسر آینده نگاه کرد؟ 651
- اشاره 652
- احکامی ویژه درباره همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 652
- تفسیر: 654
- اشاره 659
- شأن نزول: 659
- احکامی دیگر خطاب به همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 659
- تفسیر: مواردی که از این قانون حجاب مستثناست 660
- اشاره 661
- هشدار به برخی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 661
- شأن نزول: 662
- تفسیر: سرزنش شدید نسبت به برخی همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 664
- نکته ها: 668
- 1. اوصاف همسر شایسته 668
- 2. نارضایی پیامبر صلی الله علیه و آله از برخی همسران خود 669
دو تلاش کنند که تو چیزی را همتای من قرار دهی که از آن آگاهی نداری (بلکه می دانی باطل است)، از ایشان اطاعت مکن، ولی با آن دو، در دنیا به طرز شایسته ای رفتار کن؛ واز راه کسانی پیروی کن که (توبه کنان) به سوی من آمده اند؛ سپس بازگشت همه شما به سوی من است ومن شما را از آنچه انجام می دادید، باخبر می سازم. (سوره لقمان، آیات 14-15)
تفسیر:
این دو آیه، در حقیقت جمله های معترضه ای است که در لابه لای اندرزهای لقمان از سوی خداوند بیان شده است، امّا معترضه نه به معنای بی ارتباط، بلکه به معنای سخنان الهی که ارتباط روشنی با سخنان لقمان دارد، زیرا در این دو آیه بحث از نعمت وجود پدر ومادر وزحمات وخدمات وحقوق آنهاست وقرار دادن شکر پدر ومادر در کنار شکر «اللّه».
به علاوه تأکیدی بر خالص بودن اندرزهای لقمان به فرزندش نیز محسوب می شود، چرا که پدر ومادر با این علاقه وافر وخلوص نیّت ممکن نیست جز خیر وصلاح فرزند را در اندرزهایشان بازگو کنند.
نخست می فرماید: «ما به انسان درباره پدر ومادرش سفارش کردیم» (وَوَصَّیْنَا الاِْنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ).
آن گاه به زحمات فوق العاده مادر اشاره کرده می گوید: «مادرش او را حمل کرد در حالی که هر روز ضعف وسستی تازه ای بر ضعف او افزوده می شد» (حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَی وَهْنٍ).(1)
این مسأله از نظر علمی ثابت شده وتجربه نیز نشان داده که مادران در دوران بارداری گرفتار وهن وسستی می شوند، چرا که شیره جان ومغز استخوانشان را به پرورش جنین خود اختصاص می دهند واز تمام موادّ حیاتی وجود خود بهترین آن را تقدیم او می دارند.
1- جمله «وَهناً عَلی وَهنٍ» ممکن است «حال» باشد برای «اُمّ» به تقدیر کلمه «ذات» ودر تقدیر چنین بوده:«حَمَلَتهُ اُمُّهُ ذاتَ وَهنٍ عَلی وَهنٍ».این احتمال نیز داده شده که مفعول مطلق بوده باشد برای فعل مقدّر از مادّه «وهن» ودر تقدیر چنین بوده:«تَهِنُ وَهناً عَلی وَهنٍ».