زن در تفسیر نمونه صفحه 260

الرَّضَاعَهَ) «مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شیر می دهند، (این) برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند».

در حالی که در آیه مورد بحث مجموع دوران حمل وشیرخوارگی فقط سی ماه ذکر شده، مگر ممکن است دوران حمل شش ماه باشد؟

فقها ومفسّران با الهام از روایات اسلامی در پاسخ گفته اند: آری، حدّاقل دوران حمل، شش ماه وحدّاکثر دوران مفید رضاع 24 ماه است، حتّی از جمعی از پزشکان پیشین، همچون جالینوس وابن سینا نقل شده که گفته اند: خود با چشم شاهد چنین امری بوده اند که فرزندی بعد از شش ماه به دنیا آمده است.

ضمناً از این تعبیر قرآنی می توان استفاده کرد که هرقدر از مقدار حمل کاسته شود بایدبرمقداردوران شیرخواری افزود،به گونه ای که مجموعآسی ماه تمام راشامل گردد.

از ابن عبّاس نیز نقل شده که هرگاه دوران بارداری زن نه ماه باشد باید 21 ماه فرزند را شیر دهد واگر حمل شش ماه باشد باید 24 ماه شیر دهد.

قانون طبیعی نیز همین را ایجاب می کند، چرا که کمبودهای دوران حمل در دوران شیرخوارگی باید جبران شود.

سپس می افزاید: «حیات انسان همچنان ادامه می یابد تا زمانی که به کمال قدرت ونیروی جسمانی رسد، وبه مرز چهل سالگی وارد گردد» (حَتَّی إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَهً).(1)

برخی مفسّران «بلوغ اشد» (رسیدن به مرحله توانایی جسمی وعقلی) را با رسیدن چهل سالگی هماهنگ وبرای تأکید می دانند، ولی ظاهر این است که «بلوغ اشد» اشاره به بلوغ جسمانی ورسیدن به اربعین سنه (چهل سالگی) اشاره به بلوغ فکری وعقلانی است چرا که معروف است انسان غالباً در چهل سالگی به مرحله کمال عقل می رسد وگفته اند: غالب انبیا در چهل سالگی مبعوث به نبوّت شدند.

ضمناً در اینکه بلوغ قدرت جسمانی در چه سنّی است، در آن نیز گفت وگوست،