- مقدمه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دامت برکاته) 1
- شیوه تحقیق و تنظیم 6
- اشاره 11
- اشاره 12
- اشاره 13
- تفسیر: آنجا که تولّد دختر ننگ بود 13
- خشم از تولد دختر 13
- نکته ها 15
- 1. چرا فرشتگان را دختران خدا می دانستند؟ 15
- 2. چرا عرب جاهلی دختران را زنده به گور می کرد؟ 16
- اشاره 19
- ناخشنودی از دختر 19
- تفسیر 20
- کشتن فرزند از ترس فقر 22
- تفسیر 22
- اشاره 22
- اشاره 23
- خشم و اندوه از شنیدن تولد دختر 23
- تفسیر: چگونه ملائکه را دختران خدا می خوانید؟ 24
- تفسیر 28
- اشاره 28
- به کدامین گناه کشته شدند؟ 28
- اشاره 31
- سرگذشت دردناک زنان در طول تاریخ 32
- اشاره 34
- اشاره 35
- مرحله نوین در زندگی زن 36
- گفتار اوّل: جایگاه انسانی زن در قرآن 36
- اشاره 37
- خلقت زن و مرد از گوهر واحد 37
- تفسیر: اکنون ببینیم منظور از «نَفسٍ واحِدَهٍ» کیست؟ 38
- نقش اسلام در احیای ارزش مقام زن 39
- تفسیر: همه شما را از نَفْس واحدی آفرید 42
- اشاره 42
- شأن نزول: 44
- گفتار دوم: جایگاه معنوی و هدایت پذیری زن در قرآن 44
- اشاره 44
- ارزش یکسان معنوی مرد و زن 44
- تفسیر: نتیجه برنامه خردمندان 45
- نکته: ارزش معنوی مرد وزن 46
- اشاره 48
- خطاب یکسان به آدم و حوا 48
- تفسیر: وسوسه های شیطانی در لباس های دلپذیر 49
- اشاره 53
- تفسیر: بازگشت آدم به سوی خدا 53
- اشاره 54
- حیات طیبه در انتظار زن و مرد مؤمن 54
- تفسیر 54
- برابری مرد و زن 55
- صفات مشترک معنوی زن و مرد و پاداش آنان 56
- اشاره 56
- شأن نزول: 56
- تفسیر: شخصیّت وارزش مقام زن در اسلام 57
- پاداش و کیفر مشترک زن و مرد 62
- تفسیر: نتیجه دیگر فتح المبین 62
- اشاره 62
- اشاره 65
- پاداش مشترک مردان و زنان مؤمن 65
- تفسیر: بگذارید ما هم از نور شما استفاده کنیم 66
- اول: حقوق برابر زن و مرد 72
- گفتار سوم: جایگاه حقوقی زن در قرآن 72
- حق تصمیم گیری زن درباره ازدواج 72
- اصل ارث بری 75
- دفاع از حقوق زنان 77
- حق امر به معروف و نهی از منکر 79
- دفاع از زنان پاکدامن 83
- 1. معنی «رمی» در آیه چیست؟ 86
- 2. چهار شاهد چرا؟ 86
- 3. شرط مهمّ قبولی توبه 87
- 4. احکام قذف 88
- تفاوت در قصاص 91
- دوم: حقوق متفاوت زن و مرد 91
- تفاوت زن و مرد در ارث 94
- تفاوت زن و مرد در شهادت 94
- 1. ارث یک حقّ طبیعی است 101
- 2. ارث در میان ملل گذشته 102
- 3. چرا ارث مرد دو برابر زن است؟ 104
- 4. ارث برادران وخواهران 106
- 5. توجّه به چند نکته دیگر 107
- تساوی ها و تفاوت ها و رمز و راز آن 108
- اشاره 111
- 2. تفاوت های واقعی 112
- 3. جامعه به منزله یک پیکر 112
- تفسیر: شرایط بیعت زنان 117
- اشاره 117
- نکته ها: 119
- 1. رابطه بیعت زنان با شخصیّت اسلامی آنها 119
- 2. ماجرای بیعت هند همسر ابوسفیان 120
- اشاره 122
- شأن نزول: 123
- زن و مرد لباس یکدیگرند 123
- اشاره 123
- تفسیر: 124
- ایمان شرط نخست همسرگزینی 126
- اشاره 126
- تفسیر: ازدواج با مشرکان ممنوع است 127
- 1. فلسفه تحریم ازدواج با مشرکان 128
- نکته ها: 128
- 2. مشرکان چه اشخاصی هستند؟ 129
- 3. این آیه منسوخ نشده است 130
- 4. تشکیل خانواده باید با دقّت ومطالعه باشد 130
- حقوق و مسئولیت متقابل همسران 131
- حق ووظیفه جدایی ناپذیرند 131
- مهریه همسر 132
- اشاره 132
- تفسیر: چگونگی ادای مهر 133
- تعدّد زوجات 137
- اشاره 137
- تفسیر: ازدواج با دختران یتیم 138
- 1. منظور از عدالت درباره همسران چیست؟ 141
- 2. تعدّد زوجات یک ضرورت اجتماعی 142
- 3. آیا تعدّد ازواج ممکن است؟ 146
- اشاره 147
- تفسیر: مهر زنان را به طور کامل بپردازید 147
- مهریه هدیه ای از روی محبّت 147
- نکته: مهر، یک پشتوانه اجتماعی برای زن 148
- معاشرت شایسته با همسر 150
- اشاره 150
- شأن نزول: 150
- تفسیر: باز هم دفاع از حقوق زنان 151
- اشاره 153
- شأن نزول: 153
- پرداخت مهریه زنان به طور کامل 153
- تفسیر: از مهریّه همسر چیزی کم نگذارید 154
- ازدواج موقت 156
- اشاره 156
- تفسیر: حرمت ازدواج با زنان شوهردار 156
- 1. ازدواج موقّت در اسلام 160
- 2. آیا حکم ازدواج موقّت نسخ شده است 161
- 3. ازدواج موقّت، یک ضرورت اجتماعی 165
- 5. «راسل» وازدواج موقّت 168
- تمکین در امور زناشویی 169
- اشاره 169
- تفسیر: سرپرستی در نظام خانواده 170
- نکته: آیا اسلام اجازه تنبیه بدنی داده است؟ 173
- تلاش برای جلوگیری از جدایی 174
- تفسیر: محکمه صلح خانوادگی 174
- اشاره 174
- گذشت از پاره ای حقوق برای حفظ زندگی 176
- اشاره 176
- شأن نزول: 177
- تفسیر: صلح بهتر است 177
- عدالت میان همسران 179
- اشاره 179
- تفسیر: عدالت، شرط تعدّد همسر 179
- حکم ازدواج با زنان اهل کتاب 183
- تفسیر: ازدواج وخوردن غذای اهل کتاب 183
- اشاره 183
- تفسیر: کفران یک نعمت بزرگ 187
- اشاره 187
- همسر مایه آرامش 187
- نکته ها: 189
- 1. منظور از «زوجین» کیست؟ 189
- اشاره 192
- همسر انسان از جنس او 192
- تفسیر: 193
- اشاره 193
- تأمین نیازهای جنسی تنها در محدوده ازدواج 193
- تفسیر: 194
- نکته: همسر دائم وموقّت 195
- اشاره 196
- حکم اتهام به همسر 196
- تفسیر: مجازات تهمت به همسر 198
- نکته ها: 200
- 1. چرا حکم قذف در مورد دو همسر تخصیص خورده؟ 200
- 2. برنامه مخصوص «لعان» 201
- 3. جزای محذوف در آیه 202
- تفسیر: نوریان مر نوریان را طالبند... 203
- اشاره 203
- 1. «خبیثات» و«خبیثون» کیانند؟ 203
- نکته ها: 203
- 3. پاسخ به یک سؤال 205
- 2. آیا این یک حکم تکوینی است یا تشریعی 205
- اشاره 206
- ازدواج آسان 206
- تفسیر: ترغیب به ازدواج آسان 207
- 1. ازدواج یک سنّت الهی 212
- نکته ها: 212
- 2. منظور از جمله «وَالصّالِحینَ مِن عِبادِکُم وَ إمائِکُم» چیست؟ 215
- تفسیر: 216
- ازدواج مایه آرامش و سبب مودت و رحمت 216
- اشاره 216
- نکته: پیوند محبت دو همسر 218
- تفسیر: 219
- اشاره 219
- همسرانی عاشق شوهر 219
- همسرانی عاشق شوهر 220
- همسران زیبای بهشتی 220
- همسرانی شایسته 221
- باز هم همسران بهشتی 221
- شأن نزول: 223
- امان از دست همسر و فرزند بد 223
- اشاره 223
- تفسیر: 225
- اشاره 225
- همسر شایسته 225
- توجه به نیازهای معنوی خانواده 226
- اشاره 226
- نکته: تعلیم وتربیت خانواده 227
- تفسیر: خانواده خود را از آتش دوزخ نجات دهید 227
- تفسیر: بخش دیگری از ویژگی های بهشتیان 229
- اشاره 229
- پاسخ به نیازهای جنسی فقط از طریق مشروع 229
- زوجیت در خلقت بشر 230
- اشاره 230
- نکته: نظام جنسیت در جهان بشریت 231
- زوجیت در خلقت بشر 232
- تفسیر: 232
- اشاره 232
- هم سن و سالی همسران 233
- اشاره 233
- تفسیر: 233
- اشاره 234
- تفسیر: هفت دستور درباره شیردادن نوزادان 235
- اشاره 235
- حق شیردهی 235
- اهمیت نیکی به پدر و مادر 240
- اشاره 241
- نیکی به پدر و مادر 241
- تفسیر: توحید ونیکی به پدر ومادر 241
- اشاره 243
- دقّت فوق العاده در احترام به پدر ومادر 243
- نکته: احترام پدر ومادر در منطق اسلام 244
- مقام مادر 247
- اهمیّت مقام مادر 247
- اشاره 249
- مرز اطاعت از پدر و مادر 249
- شأن نزول: 250
- تفسیر: برترین توصیه نسبت به پدر و مادر 250
- نکته: نیکی به پدر و مادر 252
- نیکی به مادر و مرز اطاعت از والدین 253
- اشاره 253
- تفسیر: 254
- یادی از رنج مادر 257
- اشاره 257
- تفسیر: ای انسان، به مادر وپدر نیکی کن! 258
- نکته ها: 262
- توجه به حقوق پدر و مادر 264
- پایمال کنندگان حقوق پدر ومادر 265
- دعا برای پدر و مادر 266
- تفسیر: 266
- اشاره 266
- اشاره 268
- اشاره 269
- شأن نزول: 269
- تفسیر: حکم زنان در عادت ماهیانه 270
- 1. رفتار اقوام پیشین با زنان 275
- نکته ها: 275
- 2. جمع بین طهارت وتوبه 276
- حکم ایلاء 276
- اشاره 276
- تفسیر: مبارزه با یک رسم زشت جاهلی 277
- 1. ایلاء یک حکم استثنایی است 278
- نکته ها: 278
- 3. اوصاف الهی در پایان هر آیه 279
- تفسیر: عدّه یا حریم ازدواج 280
- اشاره 280
- 2. عدّه، وسیله حفظ نسل 285
- نکته ها: 285
- 1. عدّه، وسیله ای برای صلح وبازگشت 285
- اشاره 286
- شأن نزول: 286
- طلاق زنان 286
- تفسیر: یا زندگی زناشویی معقول یا جدایی شایسته 287
- نکته ها: 289
- 1. لزوم تعدّد مجالس طلاق 289
- 3. مرزهای الهی 290
- احکام طلاق 291
- شأن نزول: 291
- اشاره 291
- تفسیر: جدایی مشروط 292
- نکته: مُحلّل یک عامل بازدارنده در برابر طلاق 293
- احکام طلاق 295
- اشاره 295
- تفسیر: باز هم محدودیت های دیگر طلاق 296
- اشاره 298
- تفسیر: خرافاتی که زنان را بیچاره می کرد 298
- اشاره 303
- بخشی دیگر از احکام طلاق 303
- تفسیر: بخش دیگری از احکام طلاق 303
- نکته: آیا این آیه نسخ شده است؟ 306
- تفسیر: شهادت بر فحشا 308
- شرایط شهادت بر فحشای زن 308
- اشاره 308
- روش سهل وممتنع قوانین کیفری اسلام 312
- حکم ازدواج با همسران پدر 313
- اشاره 313
- شأن نزول: 313
- تفسیر: ازدواج با همسر پدر ممنوع 314
- اشاره 315
- زنان محارم 315
- تفسیر: تحریم ازدواج با محارم 315
- تفسیر: حدّ «زانی» و «زانیه» 320
- اشاره 320
- 1. مواردی که حکم زنا اعدام است 324
- 2. چرا زانیه مقدم ذکر شده؟ 324
- 3. مجازات در حضور جمع چرا؟ 324
- 4. حدّ زانی قبلاً چه بوده است؟ 325
- 6. شرایط تحریم ازدواج با زانی و زانیه 326
- اشاره 327
- 7. فلسفه تحریم زنا 327
- حکم اتهام به زنان پاکدامن 327
- تفسیر: 328
- اشاره 330
- احکامی درباره پوشش زنان 330
- شأن نزول: 331
- تفسیر: مبارزه با چشم چرانی وترک حجاب 332
- نکته ها: 337
- 1. فلسفه حجاب 337
- الف) زنان نیمی از جامعه 340
- اشاره 340
- 2. خرده گیری های مخالفان حجاب 340
- ب) حجاب دست وپا گیر است 342
- ج) حجاب، مردان را حریص تر می کند 342
- 3. استثناء وجه وکفین 343
- 4. منظور از «نسائهنّ» چیست؟ 344
- 5. تفسیر جمله «أو ما مَلَکَت أیمانُهُنَّ» 344
- 6. تفسیر «اُولِی الإربَهِ مِنَالرِّجالِ» 345
- 7. کدام اطفال از این حکم مستثنا هستند 346
- 8. چرا عمو ودایی جزءِ محارم نیامده اند؟ 346
- اشاره 347
- ورود به استراحتگاه والدین و حکم حجاب زنان سالخورده 347
- 9. هرگونه عوامل تحریک ممنوع 347
- تفسیر: آداب ورود به استراحتگاه خصوصی پدر ومادر 348
- 1. فلسفه استیذان ومفاسد عدم توجّه به آن 352
- نکته ها: 352
- 2. حکم حجاب برای زنان سالخورده 354
- اشاره 356
- تفسیر: گوشه ای از احکام طلاق وجدایی شایسته 356
- اشاره 359
- احکامی دیگر درباره پوشش زنان 359
- شأن نزول: 359
- تفسیر: اخطار شدید به مزاحمان وشایعه پراکنان 360
- احکام ظهار 362
- اشاره 362
- شأن نزول: 363
- تفسیر: «ظِهار» یک عمل زشت جاهلی 364
- قسمتی از احکام ظهار 370
- اشاره 372
- حکم ازدواج زن مسلمان با کافر 372
- شأن نزول: 373
- تفسیر: جبران زیان های مسلمین وکفّار 374
- اشاره 379
- تفسیر: شرایط طلاق وجدایی 379
- احکامی درباره طلاق 379
- نکته ها: 383
- 1. «طلاق» منفورترین حلال ها 383
- 2. انگیزه طلاق 385
- 3. فلسفه نگه داشتن عدّه 387
- اشاره 388
- تفسیر: یا سازش یا جدایی خداپسندانه 388
- پاره ای دیگر از احکام طلاق 388
- تفسیر: احکام زنان مطلّقه وحقوق آنها 392
- اشاره 392
- 2. خدا «تکلیف ما لا یطاق» نمی کند 398
- 1. احکام «طلاق رجعی» 398
- نکته ها: 398
- 3. اهمّیّت نظام خانواده 399
- اشاره 401
- مریم زنی نمونه 404
- اشاره 404
- تفسیر: عمران ودخترش مریم 405
- تفسیر: پرورش مریم در سایه عنایت الهی 408
- اشاره 408
- عظمت مریم و دعای زکریا (ع) 412
- اشاره 412
- تفسیر: زکریّا ومریم علیهما السلام 413
- تفسیر: مریم بانوی برگزیده الهی 415
- اشاره 415
- ادامه داستان حضرت مریم(ع) 415
- اشاره 417
- ادامه داستان حضرت مریم (ع) 417
- تفسیر: سرپرستی مریم 418
- تفسیر: بشارت تولّد مسیح 419
- اشاره 419
- اشاره 422
- ادامه داستان حضرت مریم (ع) 422
- تفسیر: چگونه بدون همسر فرزند می آورم؟! 422
- اشاره 423
- حضور حضرت فاطمه(س) در ماجرای مباهله 423
- تفسیر: مباهله با مسیحیان نجران 425
- 1. دعوت به مباهله دلیل روشن حقّانیّت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 426
- نکته ها: 426
- 2. «مباهله» سند زنده ای برای عظمت اهل بیت علیهم السلام 427
- 3. پاسخ به سؤال 430
- 4. نوه های دختری، فرزندان ما هستند 432
- 5. آیا مباهله یک حکم عمومی است؟ 433
- جمعی از زنان مهاجر 434
- اشاره 434
- شأن نزول: 435
- اشاره 436
- تفسیر: مسیح فرستاده خدا بود 436
- تفسیر: فرازی از زندگی بت شکن 437
- اشاره 437
- بشارت به ساره 437
- اشاره 442
- سکونت هاجر در سرزمین سوزان 442
- تفسیر: بخشی دیگر از زندگی هاجر 443
- اشاره 444
- مریم زنی الهی و نمونه 444
- تفسیر: سرآغاز تولّد مسیح 445
- 1. منظور از روح خدا چیست؟ 447
- نکته ها: 447
- 2. «تمثّل» چیست؟ 448
- ادامه داستان حضرت مریم 449
- اشاره 449
- تفسیر: مریم در کشاکش طوفان های زندگی 449
- نکته ها: 452
- 1. مریم در لابه لای مشکلات ورزیده شد 452
- 2. چرا مریم تقاضای مرگ از خدا کرد؟ 453
- 4. روزه سکوت 454
- 3. پاسخ به یک پرسش 454
- 5. یک غذای نیروبخش 455
- اشاره 456
- ادامه داستان حضرت مریم 456
- تفسیر: مسیح در گاهواره سخن می گوید 457
- اشاره 460
- مادر و خواهر موسی علیه السلام 460
- تفسیر: چه خدای مهربانی 461
- تفسیر: مریم علیها السلام بانوی پاکدامن 467
- مریم آیتی برای جهانیان 467
- اشاره 467
- نکته ها: 468
- اشاره 470
- تفسیر: آیتی دیگر از آیات خدا 470
- اشاره 471
- مادر موسی و همسر فرعون 471
- تفسیر: در آغوش فرعون! 472
- امداد الهی به مادر موسی 477
- اشاره 477
- تفسیر: بازگشت موسی به آغوش مادر 478
- دختران شعیب 482
- اشاره 482
- تفسیر: 483
- اشاره 486
- ادامه قصه دختران شعیب 486
- اشاره 490
- فاطمه زهرا علیها السلام و آیه تطهیر 490
- نکته ها: 493
- 1. آیه تطهیر برهان روشن عصمت 493
- 2. آیه تطهیر درباره چه کسانی است؟ 494
- 3. آیا اراده الهی در اینجا تکوینی است یا تشریعی؟ 498
- اشاره 500
- تفسیر: 500
- آسیه و مریم دو زن نمونه 500
- ایثاری تحسین برانگیز 503
- اشاره 503
- سندی بزرگ بر فضیلت اهلبیت پیامبر صلی الله علیه و آله 504
- شأن نزول: 504
- اشاره 508
- فاطمه مصداق خیر کثیر 508
- تفسیر: ما به تو خیر فراوان دادیم 508
- نکته: فاطمه علیها السلام وکوثر 510
- اشاره 511
- تفسیر: 512
- اشاره 512
- اشاره 513
- توطئه زلیخا 513
- تفسیر: عشق سوزان همسر عزیز مصر 513
- رسوایی زلیخا 518
- اشاره 518
- تفسیر: طشت رسوایی همسر عزیز از بام افتاد 518
- اشاره 522
- زنان فاسد دربار 522
- تفسیر: توطئه دیگر همسر عزیز مصر 523
- 1. تطمیع وتهدید 529
- نکته ها: 529
- 3. چرا یوسف در جلسه زنان حضور یافت؟ 530
- 4. شرکاءِ جرم 530
- اشاره 532
- تفسیر: تبرئه یوسف از هر گونه اتّهام 532
- 1. نتیجه پاکدامنی 536
- نکته ها: 536
- 2. شکست ها سبب بیداری 536
- هلاکت همسر لوط 537
- اشاره 537
- تفسیر: هیرودیا و توطئه قتل حضرت یحیی علیه السلام 538
- اشاره 540
- همسر نوح میان غرق شدگان 540
- تفسیر: 540
- اشاره 541
- تفسیر: 541
- همسر لوط 541
- اشاره 542
- هلاکت همسر لوط 542
- تفسیر: آنجا که پاکدامنی عیب بزرگی است 543
- اشاره 544
- سرانجام همسر لوط 544
- تفسیر: و این هم سرنوشت آلودگان! 545
- اشاره 546
- سرانجام همسر لوط 546
- اشاره 547
- همسران نوح و لوط، زنانی ناشایست 547
- تفسیر: سرزمین بلازده این قوم در برابر شماست 547
- تفسیر: 548
- اشاره 549
- امّ جمیل همسر ابولهب 549
- شأن نزول: 550
- تفسیر: بریده باد دست ابولهب! 551
- نکته ها: 556
- 1. باز هم نشانه دیگری از اعجاز قرآن 556
- 2. پاسخ به یک سؤال 556
- 3. همیشه نزدیکان بی بصیرت دورند! 557
- تفسیر: 558
- زنان وسوسه گر عزم شکن 558
- اشاره 558
- اشاره 560
- اشاره 562
- تفسیر: داستان هدهد وملکه سبا 562
- نکته: درس های آموزنده 566
- اشاره 568
- تفسیر: پادشاهان ویرانگرند 568
- 1. آداب نامه نگاری 573
- نکته ها: 573
- 3. اشارات پرمعنی در ماجرای سلیمان 575
- 4. نشانه پادشاهان 576
- اشاره 577
- تفسیر: مرا با مال نفریبید 577
- نکته ها: 579
- ادامه داستان ملکه سبا 580
- تفسیر: در یک چشم برهم زدن تخت او حاضر است 580
- اشاره 580
- 1. پاسخ به چند سؤال 584
- 2. قدرت وامانت، دو شرط مهم 585
- 3. تفاوت «علم من الکتاب» و«علم الکتاب» 585
- 4. هذا من فضل ربّی 586
- 5. آصف بن برخیا چگونه تخت ملکه را حاضر ساخت؟ 587
- اشاره 588
- ادامه داستان ملکه سبا 588
- تفسیر: نور ایمان در دل ملکه سبا 589
- نکته ها: 593
- 1. سرانجام کار ملکه سبا 593
- 2. یک جمع بندی کلّی از سرگذشت سلیمان 594
- اشاره 596
- اشاره 597
- تحقیق وبررسی 601
- تفسیر: داستان پرماجرای افک (تهمت عظیم) 603
- ادامه ماجرای افک 608
- اشاره 608
- تفسیر: اشاعه فحشا ممنوع 609
- نکته ها: 611
- 1. اشاعه فحشا چیست؟ 611
- 2. بلای شایعه سازی 613
- 3. کوچک شمردن گناه 614
- شأن نزول: 615
- اشاره 615
- مسئولیت سنگین همسران پیامبر 615
- تفسیر: یا سعادت جاودان، یا زرق وبرق دنیا 616
- نکته: چرا گناه وثواب افراد باشخصیّت مضاعف است 620
- اشاره 622
- همسران پیامبر و لزوم مراقبت از گفتار و رفتار خویش 622
- تفسیر: همسران پیامبر باید چنین باشند 623
- ماجرای ازدواج زینب 627
- اشاره 627
- تفسیر: سنّت شکنی بزرگ 629
- نکته: افسانه های دروغین 634
- تفسیر: با این زنان می توانی ازدواج کنی 637
- اشاره 637
- اشاره 643
- احکامی در چگونگی ارتباط پیامبر با همسرانش 643
- تفسیر: رفع یک مشکل دیگر از زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله 644
- نکته: آیا این حکم در حقّ همه همسران پیامبر صلی الله علیه و آله بود؟ 647
- اشاره 648
- تفسیر: یک حکم مهمّ دیگر در ارتباط با همسران پیامبر 648
- 1. فلسفه این حکم 649
- نکته ها: 649
- 2. روایات مخالف 650
- 3. آیا قبل از ازدواج می توان به همسر آینده نگاه کرد؟ 651
- احکامی ویژه درباره همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 652
- اشاره 652
- تفسیر: 654
- اشاره 659
- شأن نزول: 659
- احکامی دیگر خطاب به همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 659
- تفسیر: مواردی که از این قانون حجاب مستثناست 660
- اشاره 661
- هشدار به برخی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 661
- شأن نزول: 662
- تفسیر: سرزنش شدید نسبت به برخی همسران پیامبر صلی الله علیه و آله 664
- 1. اوصاف همسر شایسته 668
- نکته ها: 668
- 2. نارضایی پیامبر صلی الله علیه و آله از برخی همسران خود 669
در آیه بعد می افزاید: «واگر تصمیم به جدایی گرفتند (آن هم با شرایطش مانعی ندارد؛ زیرا) خداوند شنوا وداناست» (وَ إِنْ عَزَمُوا الطَّلاَقَ فَإِنَّ اللهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).
وهرگاه مرد هیچ یک از این دو راه را انتخاب نکند، یعنی نه به زندگی سالم زناشویی بازگردد ونه زن را با طلاق رها سازد، در اینجا حاکم شرع دخالت می کند ومرد را به زندان می اندازد وبر او سخت می گیرد که بعد از گذشتن چهار ماه، مجبور شود یکی از دو راه را برگزیند وزن را از حال بلاتکلیفی درآورَد.
به این ترتیب، با اینکه اسلام حکم «ایلاء» (سوگند خوردن بر ترک آمیزش جنسی) را به کلی ابطال نکرده امّا آثار سوء آن را از بین برده، زیرا به کسی اجازه نمی دهد، از این راه، همسرش را سرگردان سازد، واگر می بینیم مدت چهار ماه به عنوان ضرب الاجل تعیین کرده، نه به خاطر این است که می توان از این طریق مقداری از حقوق زناشویی را باطل کرد، بلکه از این نظر است که آمیزش جنسی به عنوان یک واجب شرعی در هر چهار ماه لازم است (البتّه این در صورتی است که زن بر اثر طول مدت به گناه نیفتد، لذا در مورد زنان جوان که بیم گرفتاری در گناه باشد لازم است این فاصله کمتر شود).
نکته ها:
1. ایلاء یک حکم استثنایی است
در آیات گذشته سخن از سوگندهای لغو وبی اثر بود وگفتیم هر سوگندی که برای کار خلافی باشد، جزءِ سوگندهای لغو وبیهوده است وشکستن آن هیچ محذوری ندارد ومطابق این حکم، باید سوگند بر ترک وظیفه زناشویی مطلقآ اثری نداشته باشد در حالی که در اسلام برای آن کفّاره قرار داده شده(1) (همان کفّاره شکستن قسم که در
بحث سابق گفته شد) این در حقیقت مجازاتی است برای مردان لجوج تا برای ابطال حقوق زن، به این شیوه ناجوانمردانه متوسّل نشوند واین کار را تکرار نکنند.
1- اگر مرد قبل از چهار ماه، آمیزش جنسی کند، کفّاره آن مسلّم واجماعی است، واگر بعد از چهار ماه باشد،این حکم در میان فقها مشهور است هرچند بعضی، کفّاره را در این صورت انکار کرده اند.