زن در تفسیر نمونه صفحه 287

تفسیر: یا زندگی زناشویی معقول یا جدایی شایسته

در تفسیر آیه قبل به اینجا رسیدیم که قانون عدّه ورجوع، برای اصلاح وضع خانواده وجلوگیری از جدایی وتفرقه است، ولی بعضی از تازه مسلمانان مطابق دوران جاهلیّت از آن سوءِ استفاده می کردند وبرای اینکه همسر خود را زیر فشار قرار دهند، پی درپی او را طلاق می دادند وقبل از تمام شدن عدّه، رجوع می کردند واز این راه زن را در تنگنای شدیدی می گذاشتند.

آیه مورد بحث نازل شد واز این عمل زشت وناجوانمردانه جلوگیری کرد. می فرماید: «طلاق (منظور طلاقی است که رجوع وبازگشت دارد) دو مرتبه است» (الطَّلاَقُ مَرَّتَانِ).

وپس از آن می افزاید: «در هر یک از این دو بار، یا باید همسر خود را به طور شایسته نگاهداری کند وآشتی نماید، یا با نیکی او را رها سازد وبرای همیشه از او جدا شود» (فَإِمْسَاکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسَانٍ).

بنابراین طلاق سوم رجوع ندارد وهنگامی که دو نوبت طلاق وسپس صلح ورجوع انجام گرفت، باید کار را یکسره کرد. به تعبیری دیگر، اگر در این دوبار، محبّت وصمیمیّت ازدست رفته بازگشت، می تواند با همسرش زندگی کند واز طریق صلح وصفا درآید، در غیر این صورت اگر زن را طلاق داد دیگر حقّ رجوع به او ندارد، مگر با شرایطی که در آیه بعد خواهد آمد.

باید توجّه داشت «اِمساک» به معنای نگهداری و«تَسریح» به معنای رها ساختن است، وجمله «تَسریحٌ بِاِحسان» بعد از جمله «الطَّلاقُ مَرَّتان» اشاره به طلاق سوم می کند که آن دو را با رعایت موازین انصاف واخلاق از هم جدا می سازد.

در روایات متعدّدی آمده که منظور از «تَسریحٌ بِاِحسان» همان طلاق سوم است.(1)

بنابراین، منظور از جدا شدن توأم با احسان ونیکی این است که حقوق زن را بپردازد وبعد از جدایی، زیانی به او نرساند، وپشت سر او سخنان نامناسب نگوید، ومردم را به او بدبین نسازد، وامکان ازدواج مجدّد را از او نگیرد.