زن در تفسیر نمونه صفحه 319

فرزند شخص دیگری بود به نام فرزند خود می خواندند، وفرزندخوانده مشمول تمام احکام فرزند حقیقی بود، وبه همین دلیل با همسران فرزندخوانده خود ازدواج نمی کردند.

باید توجّه داشت فرزندخواندگی واحکام آن در اسلام به کلّی بی اساس است.

4.«ونیزحرام شده است برای شماجمع میان دوخواهر»(وَأَنْ تَجْمَعُوابَیْنَ الاُْخْتَیْنِ).

یعنی ازدواج با دو خواهر در زمان واحد مجاز نیست. بنابراین اگر با دو خواهر یا بیشتر در زمان های مختلف وبعد از جدایی از خواهر قبلی انجام گیرد مانعی ندارد.

واز آنجا که در زمان جاهلیّت جمع میان دو خواهر رایج بود، وافرادی مرتکب چنین ازدواج هایی شده بودند، قرآن بعد از جمله فوق می فرماید: «مگر آنچه در گذشته واقع شده» (إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ).

یعنی این حکم (همانند احکام دیگر) عطف به گذشته نمی شود، وکسانی که قبل از نزول این قانون چنین ازدواجی انجام داده اند کیفر ومجازاتی ندارند، اگرچه اکنون باید یکی از آن دو را برگزینند ودیگری را رها کنند.

درپایان آیه می فرماید:«خداوندآمرزنده ومهربان است»(إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًارَحِیمًا).

شاید رمز اینکه اسلام از چنین ازدواجی جلوگیری کرده این باشد که دو خواهر به حکم نسب وپیوند طبیعی نسبت به یکدیگر علاقه شدیدی دارند، ولی به هنگامی که رقیب هم شوند طبعآ نمی توانند آن علاقه سابق را حفظ کنند، وبه این ترتیب یک نوع تضادّ عاطفی در وجود آنها پیدا می شود که برای زندگی آنها زیانبار است، زیرا دائمآ انگیزه «محبّت» و«رقابت» در وجود آنها در حال کشمکش ومبارزه اند.

بعضی از مفسّران احتمال داده اند جمله «اِلّا ما قَد سَلَفَ» به تمام محارمی که در آیه به آن اشاره شده برگردد؛ یعنی اگر قبل از نزول این آیه - طبق قوانین متداول آن زمان - اقدام به ازدواج با یکی از محارم کرده باشید، حکم تحریم شامل آن ازدواج ها نمی شود، وفرزندان آنها فرزندان مشروع خواهند بود. البتّه پس از نزول این آیه لازم بوده فورآ جدا شوند.

پایان آیه یعنی جمله «إنَّ اللّهَ کانَ غَفورآ رَحیمآ» نیز متناسب با این معنی است (ر.ک: ج 3، ص 412 - 418).