زن در تفسیر نمونه صفحه 373

بازنگردانید؛ نه آنها برای کفّار حلالند ونه کفّار برای آنها حلال؛ وآنچه را همسران آنها (برای ازدواج با این زنان) پرداخته اند به آنان بپردازید؛ وگناهی بر شما نیست که با آنها ازدواج کنید هرگاه مَهرشان را به آنان بدهید. وهرگز زنان کافر را در همسری خود نگاه ندارید (واگر کسی از زنان شما کافر شد وبه بلاد کفر فرار کرد) حق دارید مَهری را که پرداخته اید مطالبه کنید آن گونه که آنها نیز حق دارند مَهر (زنانشان را که از آنان جدا شده اند) از شما مطالبه کنند؛ این حکم خداوند است که در میان شما حکم می کند، وخداوند دانا وحکیم است. * واگر بعضی از همسران شما به سوی کفّار بروند وشما در جنگی بر آنان پیروز شدید وغنایمی گرفتید، به کسانی که همسرانشان رفته اند همانند مَهری را که پرداخته اند بدهید؛ واز (مخالفت) خداوندی که شما به او ایمان دارید بپرهیزید. (سوره ممتحنه، آیات 10-11)

شأن نزول:

جمعی از مفسّران در شأن نزول این آیات چنین آورده اند: رسول خدا صلی الله علیه و آله در حدیبیّه با مشرکان مکّه پیمانی امضا کرد که یکی از موادّ پیمان این بود که هر کس از اهل مکّه به مسلمانان بپیوندد او را بازگردانند، امّا اگر کسی از مسلمانان اسلام را رها کرد و به مکّه بازگردد می توانند او را برنگردانند.

در این هنگام زنی به نام سبیعه اسلام را پذیرفت ودر همان سرزمین حدیبیّه به مسلمانان پیوست. همسرش خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت: ای محمّد، همسرم را به من بازگردان، چرا که این یکی از موادّ پیمان ماست وهنوز مرکّب آن خشک نشده. آیه فوق نازل شد ودستور داد زنان مهاجر را امتحان کنند (ابن عبّاس می گوید: امتحانشان به این بود که باید سوگند یاد کنند هجرت آنها به خاطر کینه با شوهر یا علاقه به سرزمین جدید ویا هدف دنیوی نبوده، بلکه تنها به خاطر اسلام بوده است).

آن زن سوگند یاد کرد که چنین است. در اینجا رسول خدا صلی الله علیه و آله مَهری را که شوهرش پرداخته بود وهزینه هایی را که متحمّل شده بود به او پرداخت وفرمود: طبق این مادّه قرارداد تنها مردان را بازمی گردانند نه زنان را.(1)