زن در تفسیر نمونه صفحه 398

به این ترتیب نه آنها که دارند بخل کنند ونه آنها که ندارند مستحقّ ملامت اند.

ودر پایان آیه برای اینکه تنگی معیشت سبب خارج شدن از جادّه حق وعدالت نگردد وهیچ یک زبان به شکایت نگشایند، می فرماید: «خداوند به زودی بعد از سختی ها آسانی وراحتی قرار می دهد» (سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْرًا).

یعنی غم مخورید، بی تابی نکنید، دنیا به یک حال نمی ماند، مبادا مشکلات مقطعی وزودگذر رشته صبر وشکیبایی شما را پاره کند.

این تعبیر برای همیشه ومخصوصاً هنگام نزول این آیات که مسلمانان از نظر معیشت سخت در فشار بودند، نوید وبشارتی است از آینده امیدبخش صابران واتّفاقاً چیزی نگذشت که خداوند درهای رحمت وبرکت خود را به روی آنها گشود.

نکته ها:

1. احکام «طلاق رجعی»

گفتیم طلاق رجعی آن است که شوهر مادام که عدّه به سر نیامده، هر زمان بخواهد می تواند بازگردد وپیوند زناشویی را برقرار سازد، بی آنکه نیاز به عقد تازه ای باشد. وجالب اینکه رجوع با کمتر سخن وعملی که نشانه بازگشت باشد حاصل می شود.

بعضی از احکامی که در آیات فوق آمده، مانند نفقه ومسکن، مخصوص عدّه طلاق رجعی است ونیز مسأله عدم خروج زن از خانه همسرش در حال عدّه، امّا در طلاق بائن، یعنی طلاقی که قابل رجوع نیست (مانند سومین طلاق) احکام مزبور وجود ندارد.

تنها در مورد زن باردار، حقّ نفقه ومسکن تا زمان وضع حمل ثابت است.

جمله (لاَ تَدْرِی لَعَلَّ اللَّهَ یُحْدِثُ بَعْدَ ذلِکَ أَمْرًا) «تو نمی دانی شاید خداوند وضع تازه ای به وجود آورد» نیز اشاره به این است که همه یا قسمتی از احکام فوق مربوط به طلاق رجعی است.(1)

2. خدا «تکلیف ما لا یطاق» نمی کند

نه تنها حکم عقل بلکه حکم شرع بر این معنی گواه است که تکالیف انسان ها باید